Silikon vodiysining eng mashhur afsonalaridan biri — va ayni paytda haqiqat: bugungi dunyoga yo‘nalish berayotgan eng qudratli kompaniyalarning ko‘pi oddiy garajda, omborda yoki bo‘sh xonada boshlangan. Hech qanday sarmoya yo‘q, ofis yo‘q. Faqat bir g‘oya, ozgina vosita va katta ishonch. Ba’zida esa faqat printer siyohi yoki benzin hidi aralashgan ish muhiti…
Apple’dan Amazon’gacha — bu kompaniyalar bir haqiqatni isbotladi: katta orzular kichik joyda tug‘iladi.
Apple
1976-yilda Stiv Jobs, Stiv Voznyak va Ronald Ueyn Kaliforniyaning Los-Altos shahridagi Jobslar oilasining garajida Apple’ni yo‘lga qo‘ydi. Maqsad oddiy edi — Apple I nomli kompyuterni ishlab chiqish va uni keng ommaga taqdim etish. Ular texnologiyani har bir oilaga yetkazishni orzu qilgan edi.
O‘sha oddiy garaj bugun $3 trillionlik kompaniya — butun dunyoda aloqa qilish va ijod qilish uslubini tubdan o‘zgartirgan Apple’ning tug‘ilish joyiga aylandi.
Dunyoning asosiy qidiruv tizimiga aylanishidan oldin, Google bu shunchaki ikki nafar Stenfordning PhD talabasi — Larri Peyj va Sergey Brinning loyihasi edi. Ular uni 1998-yilda Menlo Parkdagi ijaraga olingan garajda ishga tushirishgan. O‘sha tor makonda yaratilgan algoritm nafaqat internetni indeksladi — u butun internetni abadiy o‘zgartirdi.
Ularning “garajdagi tajribasi” bugun siz qilayotgan deyarli har bir qidiruv so‘rovi ortidagi aql markaziga aylangan.
Amazon
1994-yilda Jeff Bezos Amazon’ni oddiy onlayn kitob do‘koni sifatida o‘zining Vashington shtatidagi Bellevue shahridagi uyining garajida boshlagan. Stol o‘rniga eshiklar, har tomonga tortilgan kabellar orasida u e-tijorat, logistika va bulutli texnologiyalarni tubdan o‘zgartirgan kompaniyaga asos soldi.
Bugun Amazon — dunyodagi eng qudratli kompaniyalardan biri. Ammo u faqat bir dona kompyuter va kitob to‘la qutilar bilan boshlangan.
Disney
Ha, hatto Uolt Disney ham hammasini oddiy boshlagan. 1923-yilda, u kelajakda The Walt Disney Company nomini oladigan studiyani Los-Anjelesdagi amakisining garajida yo‘lga qo‘ygan. Aynan o‘sha yerda u o‘zining ilk animatsiyalari — “Alice Comedies” seriyasini suratga olgan va bu orqali animatsion imperiyasiga asos solgan.
Bugun milliardlab dollar daromad keltiradigan media gigantining hikoyasi — bir orzu va garajdagi kamera bilan boshlangan.
Harley-Davidson
1903-yilda William S. Harley va Davidson aka-ukalar — Artur, Valter va Uilyam A. Davidson Viskonsin shtatidagi Miluoki shahrida joylashgan 10×15 futli yog‘och ustaxonada o‘zlarining ilk motorli velosipedini yasay boshlashdi. Ular faqat qo‘l asboblari va metall parchalari bilan ishlashgan. Eski, sodda ustaxona eshigida esa qo‘lda yozilgan: “Harley-Davidson Motor Company.”
Ularning dastlabki prototipi keyinchalik millatni hayratga solgan kuchli mashinaga aylandi. Vaqt o‘tishi bilan Harley-Davidson oddiy mototsikl ishlab chiqaruvchidan ko‘ra ko‘proq narsa bo‘ldi — u erkinlik, isyon va Amerika hunarmandchiligi timsoliga aylandi, avlodlar va pop madaniyatni ilhomlantirdi.
Mattel
Dunyoga mashhur o‘yinchoqlar brendi Mattel 1945-yilda Harold “Matt” Matson va Elliot Handler tomonidan bir uyning orqasidagi kichik ustaxonada asos solingan. Ular dastlab fotoramka ishlab chiqarish bilan shug‘ullanishgan, so‘ng qolgan yog‘och qoldiqlardan qo‘g‘irchoq uychalari uchun mebellar yasashga o‘tishgan.
Aynan shu oddiy burilish ularni keyinchalik Barbie qo‘g‘irchog‘ini yaratishga va deyarli har bir uyda tanilgan o‘yinchoqlar imperiyasini barpo etishga olib keldi.
Hewlett-Packard (HP)
Ko‘pchilik tomonidan Silikon vodiysidagi ilk garaj startapi deb tan olingan HP 1939-yilda Bill Hewlett va Dave Packard tomonidan Kaliforniyaning Palo-Alto shahridagi bitta mashinaga mo‘ljallangan garajda, atigi $538 boshlang‘ich kapital bilan asos solingan. Ularning ilk mahsuloti — aniq tovush chastotasi generatori — Walt Disney Studios tomonidan xarid qilingan va “Fantaziya” multfilmini yaratishda ishlatilgan.
367 Addison Avenue manzilidagi oddiy garaj bugungi kunda innovatsiya ramziga aylangan va Kaliforniya tarixiy yodgorligi sifatida e’tirof etilgan. Bu joy ko‘pincha “Silikon vodiysi tug‘ilgan joyi” deb ataladi. HP’ning dastlabki muvaffaqiyati bu hududga muhandislik, riskka tayyorlik va tadbirkorlik madaniyatini olib keldi.
Dell
Maykl Dell shaxsiy kompyuterlarni birinchi bor kollej yotoqxonasida yig‘ib sotishni boshlagan. Ammo haqiqiy o‘sish 1980-yillarda u Texas shtatining Ostin shahridagi garajda kompyuter yig‘ishni boshlagach yuz berdi.
Uning to‘g‘ridan-to‘g‘ri iste’molchiga sotish modeli an’anaviy chakana savdoni izdan chiqardi va Dell’ni shaxsiy kompyuterlar bozoridagi yetakchiga aylantirdi.
Microsoft
1975-yilda Bill Geyts va Pol Allen Microsoft’ga Nyu-Meksiko shtatining Albuquerque shahridagi kichik bir garajda asos solishdi. Bu g‘oya ularga MITS Altair 8800 — ilk shaxsiy kompyuterlardan biri — haqida maqola o‘qigach kelgan. Ularning birinchi mahsuloti — Altair uchun yozilgan BASIC dasturlash tili interpretatori edi. Qizig‘i, bu dastur hali to‘liq yozilmasdan turib, va’da qilinib yuborilgan edi.
Eng minimal resurslar bilan ishlagan, yerda uxlashga majbur bo‘lgan bu ikki do‘st kompyuter davrining eng yirik dasturiy ta’minot kompaniyasiga asos solishdi. Ularning garajdagi harakati oxir-oqibat butun raqamli dunyoni o‘zgartirdi — Windows, Office va shaxsiy kompyuterlardan foydalanuvchi jamiyat konsepsiyasini dunyo bo‘ylab uylar va ofislarga olib keldi.
Xulosa
Bu hikoyalar shunchaki ilhomlantiruvchi ertaklar emas — ular real tarix, yo‘l xaritasi. Ular shuni ko‘rsatadiki: mukammal sharoit emas, balki kuchli orzu, qat’iyat va bor imkoniyat yetarli bo‘lishi mumkin.
Garaj — bu cheklov emas. Bu imkon. Bu yerdan nafaqat texnologiya, balki yangicha fikrlash, risk qilish, o‘ziga ishonish boshlanadi.
Agar siz ham “to‘g‘ri vaqt”ni kutayotgan bo‘lsangiz — balki aynan o‘sha vaqt allaqachon kelgandir. Boshlashdan qo‘rqmang. Garajdagi orzular dunyoni o‘zgartirgan. Navbat sizda.
Tayyorladi: Navro‘zaxon Bo‘riyeva
Fikr bildirish