Shvetsiyadagi kichik ayollar kiyim do‘koni qanday qilib global chakana savdo gigantiga aylandi? Hammasi 1947-yilda Erling Persson tomonidan asos solingan Hennes bilan boshlandi. Ushbu ilk do‘kon faqat ayollar kiyimlariga ixtisoslashgan bo‘lib, tez orada butun dunyo xaridorlarining e’tiborini tortadigan brend poydevorini yaratdi. 1952-yilga kelib, Hennes Stokgolm shahriga yoyilib, jadal o‘sish bosqichiga qadam qo‘ydi.
Atigi bir necha yil ichida do‘kon tez kengaydi. 1954-yil Hennes Shvetsiyaning eng yirik kundalik gazetalaridan birida to‘liq sahifali rangli reklama e’lon qilib, chakana savdo sanoati e’tiborini tortdi. Ushbu marketing strategiyasi brendning nafaqat ayollar modasiga sadoqatini, balki keng ko‘lamda o‘sish istagini ham namoyon etdi.
Kengayish va qayta brendlash
1960-yillarning oxiriga kelib H&M chakana savdo sektorida sezilarli o‘zgarishlarni boshdan kechirdi. Ta’sir doirasini kengaytirib, bozor ichidagi identifikatsiyasini qayta shakllantirdi. 1968-yilda Mauritz Widforss kompaniyasining sotib olinishi ushbu transformatsiyada hal qiluvchi rol o‘ynadi va natijada brend Hennes & Mauritz (H&M) nomi ostida qayta brendlanib, mahsulot assortimentini diversifikatsiya qildi. Ayniqsa, erkaklar kiyimlari yo‘nalishining qo‘shilishi kompaniyaning auditoriya qamrovini kengaytirishiga xizmat qildi. 1969-yilga kelib, H&M 42 do‘konga ega bo‘lib, xalqaro miqyosdagi kengayish jarayonini boshladi. Brend Norvegiyada o‘zining ilk xorijiy filialini ochdi. Bu esa kompaniyaning global miqyosda o‘sishiga zamin yaratdi.
Brend strategiyasining yanada rivojlanishi 1973-yil ichki kiyim liniyasining joriy etilishi bilan davom etdi. Ushbu tashabbus doirasida taniqli shved pop-guruhi ABBA a’zosi Anni-Frid Lyngstad model sifatida jalb qilindi, bu esa H&M’ning brend jozibasini sezilarli darajada oshirdi. 1974-yil kompaniyaning Stokgolm fond birjasida ro‘yxatga olinishi uning korporativ mavqeyini yanada mustahkamladi va chakana savdo bozoridagi ishonchliligini oshirdi.
1977-yilga kelib H&M o‘z biznes modelini diversifikatsiya qilishni davom ettirib, Impuls konsepsiyasini ishga tushirdi. Bu yangi format ayniqsa o‘smir auditoriyasiga yo‘naltirilgan bo‘lib, brendning yosh avlod orasidagi mashhurligini oshirishga xizmat qildi. Shu bilan birga, kompaniya kosmetika bozoriga ham kirdi, mahsulot portfelini kengaytirdi. Ushbu strategik qarorlar H&M’ning chakana savdoda innovatsion yondashuvga ega bo‘lgan yetakchi brend sifatida shakllanishiga va uning kelajakdagi o‘sishiga zamin yaratdi.
Global kengayish
1980- va 1990-yillarda kuzatilgan jadal o‘sish H&M’ni global miqyosdagi yirik chakana savdo brendiga aylantirdi. 1982-yilda Stefan Persson bosh direktor lavozimini egallagach kompaniyaning uzoq muddatli rivojlanish strategiyasini shakllantiruvchi transformatsion tashabbuslarni ilgari surdi.
1980-yilda H&M Rowells kompaniyasini sotib olib, pochta orqali buyurtma asosida moda savdosi bozoriga kirishga muvaffaq bo‘ldi. Bu kompaniyaning chakana savdo do‘konlaridan tashqariga chiqishiga va mahsulotlarini yanada kengroq auditoriyaga taqdim etishiga imkon yaratdi.
1990-yillarda, H&M har yili tashkil etilgan ichki kiyim kampaniyalari doirasida supermodel Elle Macpherson bilan hamkorlik qildi. Ushbu marketing strategiyasi brend ko‘rinuvchanligini sezilarli darajada oshirib, moda ixlosmandlari bilan mustahkam aloqalarni shakllantirdi. Shu bilan birga, H&M to‘rtta yangi Yevropa bozoriga muvaffaqiyatli kirib, o‘zining yetakchi global moda chakana savdo tarmog‘iga aylanish yo‘lida muhim qadam tashladi.
Innovatsiya va barqarorlik
1990-yillarning oxiriga kelib H&M yangi ming yillikda innovatsiya hamda barqarorlikka qaratilgan strategiyalarga ustuvor ahamiyat bera boshladi. 2000-yil kompaniya Nyu-Yorkdagi Beshinchi avenyuda joylashgan flagman do‘konini ochdi, bu esa H&M’ning AQSh bozoriga dadil kirib borishini hamda global moda sanoatida muhim o‘yinchiga aylanish istagini namoyon qildi.
2002-yil H&M o‘zining ilk Korporativ ijtimoiy mas’uliyat (CSR) hisobotini e’lon qildi va bu orqali barqarorlik hamda axloqiy amaliyotlarga sodiqligini ta’kidladi. 2004-yil brend Karl Lagerfeld bilan hamkorlikda oliy moda va ommaviy moda o‘rtasidagi chegaralarni yo‘q qilib, nufuzli dizaynerlar bilan hamkorlik qilish bo‘yicha yangi tendensiyani boshlab berdi.
H&M 1998-yilda boshlangan onlayn platforma orqali o‘z daromadini sezilarli darajada oshirdi va 2019-yilga kelib onlayn savdolardan tushgan daromad 126 foizga o‘sdi. 2010-yil kompaniya ilk marta barqaror materiallardan tayyorlangan kolleksiyasini ishga tushirdi hamda eskirgan kiyimlarni yig‘ish dasturini yo‘lga qo‘ydi. Bu atrof-muhitga ta’sirni kamaytirishga qaratilgan muhim tashabbus bo‘ldi.
Ushbu tashabbuslar kompaniya foyda bilan ijtimoiy mas’uliyatni uyg‘unlashtirishga intilayotganini ko‘rsatdi.
So‘nggi taraqqiyot
Tez o‘zgarayotgan chakana savdo muhitida H&M 2020-yildan boshlab barqarorlik va innovatsiyaga yo‘naltirilgan qator strategik tashabbuslarni amalga oshirdi. 2020-yilda rahbariyatda o‘zgarish bo‘lib, Karl-Yohan Persson kompaniya raisi, Helena Helmersson esa bosh direktor lavozimini egalladi. Shu davrdan boshlab, H&M 2030 va 2040-yillarga mo‘ljallangan iqlim maqsadlarini belgilab, atrof-muhitga ta’sirini sezilarli darajada kamaytirishga intildi.
2022-yil kompaniya mahsulot assortimentini kengaytirib, H&M Move sport kiyimlari brendini ishga tushirdi, bu esa uning bozorga moslashuvchanlik strategiyasini namoyon qildi. 2023-yilda Looper Textile Co. korxonasining tashkil etilishi H&M’ning to‘qimachilik chiqindilarini qayta ishlash va barqarorlik borasidagi majburiyatini mustahkamlovchi muhim qadam bo‘ldi. Ushbu qo‘shma korxona chiqindilarni kamaytirish va qayta ishlash tizimini rivojlantirishga qaratilgan.
Bundan tashqari, H&M global miqyosda faoliyatini kengaytirishda davom etmoqda. Bugungi kunda kompaniya 75 dan ortiq bozorlarda ishlaydi va 60 ga yaqin mamlakatda onlayn savdoni taqdim etadi.
Hamkorliklar va marketing strategiyalari
Ko‘plab muvaffaqiyatli hamkorliklar va innovatsion marketing strategiyalari H&M’ni tez moda sanoatining markaziga olib chiqdi va uning oliy modani ommaga yaqinlashtirish qobiliyatini namoyon etdi. Brend 2004-yilda Karl Lagerfeld, 2014-yilda esa Alexander Wang bilan hamkorlik qilib eksklyuziv kolleksiyalar yaratdi. Ushbu hamkorliklar nafaqat H&M’ning brend mavqeyini oshirdi, balki modaga qiziqqan xaridorlarni zamonaviy va hamyonbop kiyim-kechak bilan jalb qilishga xizmat qildi.
H&M’ning marketing kampaniyalari ham o‘zining katta ta’siri bilan ajralib turadi. 2016-yilda Vess Anderson tomonidan suratga olingan bayram mavsumi uchun reklama filmi tomoshabinlarning e’tiborini tortdi, 2017-yil kuzgi “empowerment” kampaniyasida supermodel Naomi Kempbell ishtirok etishi esa iste’molchilar qadriyatlari bilan uyg‘unlashgan holda katta rezonans uyg‘otdi. Bunday tashabbuslar brendning ommaviy bozorga ta’sirini kuchaytirib, turli demografik guruhlarga murojaat qilish imkonini berdi, H&M’ning raqobatbardosh moda biznesidagi mavqeyini mustahkamladi.
Bundan tashqari, 1990-yilda supermodel Elle Macpherson bilan boshlangan yillik ichki kiyim kampaniyalari H&M marketing yondashuvida muhim burilish bo‘ldi. Ushbu strategiya brend uchun taniqli va orzu qilingan imijni shakllantirishga yordam berdi.
Tayyorladi: Zuhraxon Mansurova
Fikr bildirish