Apple va Google kompaniyalari O‘zbekiston hududida shaxsga doir ma’lumotlarni saqlashni talab qiluvchi bahsli qonun sababli o‘z to‘lov tizimlarini mamlakatga integratsiya qilishdan bosh tortmoqda. Markaziy bankning ma’lum qilishicha, hozirda qonunchilik talablari qayta ko‘rib chiqilmoqda.
Qonunchilikdagi talablar qanday to‘siq bo‘lmoqda?
2021-yilda qabul qilingan “Shaxsga doir ma’lumotlar to‘g‘risida”gi qonunning 27-1-moddasi O‘zbekiston fuqarolarining shaxsiy ma’lumotlari mamlakat hududida saqlanishi kerakligini belgilaydi. Ushbu talab yirik IT kompaniyalar tomonidan tanqid qilingan va global to‘lov tizimlarining O‘zbekistonga kirishini murakkablashtirgan.
Xalqaro kompaniyalar bilan muzokaralar
Markaziy bank ma’lumotlariga ko‘ra, 2024-yilda Apple va Google kompaniyalari bilan bir necha bor muzokaralar o‘tkazilgan. Muzokaralarda kompaniyalar “Shaxsga doir ma’lumotlar to‘g‘risida”gi qonun talablarini qayta ko‘rib chiqishni talab qilgan. Google o‘z ma’lumotlarini Cloud texnologiyalari orqali saqlashni afzal ko‘radi, bu esa qonunchilikka mos kelmaydi.
Hukumatning qarorlari va topshiriqlari
Turizmni rivojlantirishga qaratilgan 18-sentyabr qarorida 2024-yil oxiriga qadar xalqaro to‘lov tizimlari bilan muzokaralar o‘tkazish va zarurat tug‘ilganda qonunchilikni qayta ko‘rib chiqish belgilangan. Markaziy bank, Raqamli texnologiyalar vazirligi va Turizm qo‘mitasi bu topshiriqlarni amalga oshirish bilan shug‘ullanmoqda.
Muammo yechimi qayerda?
Bir necha kun oldin Prezident Shavkat Mirziyoyev tadbirkorlar bilan uchrashuvda ushbu masala ko‘tarildi. Davlat rahbari shaxsiy ma’lumotlarni Cloud orqali saqlashga ruxsat beruvchi qonunchilik o‘zgarishlarini ko‘rib chiqishni va puxta reja bilan harakat qilish zarurligini ta’kidladi.
Sayyohlar uchun muqobil imkoniyatlar
Markaziy bank 2019-yildan buyon O‘zbekiston hududida Apple Pay va Google Pay tizimlari orqali ishlaydigan xorijiy kartalar uchun Humo to‘lov tizimi orqali to‘lovlarni amalga oshirish imkoniyatini yaratganini eslatdi. Bu yechim vaqtinchalik bo‘lsa-da, xalqaro sayyohlar uchun qulaylik yaratmoqda.
Apple Pay va Google Pay tizimlarining O‘zbekistonga kirishi uchun shaxsiy ma’lumotlarni saqlashga oid qonunchilikda o‘zgarishlar zarur. Bu nafaqat xalqaro kompaniyalar uchun qulay sharoit yaratadi, balki mamlakatning raqamli to‘lov tizimlarini rivojlantirishga ham xizmat qiladi. Muzokaralar davom etmoqda va yaqin kelajakda bu masalaga yechim topilishi kutilmoqda.
Fikr bildirish