Steen Jacobsen Saxo Bank investitsiya bo’yicha bosh direktori.
Bir paytlar porloq kelajak endi har qachongidan ham qorong’i ko’rinadi. Geosiyosiy mojarolar kuchayib, hal qilinmayapti. O’ta chap va o’ng partiyalarning kuchayishida yaqqol ko’rinib turgan siyosiy o’zgarishlarga bo’lgan intilishning keng tarqalishiga qaramay, natijalar umidsizlikka o’xshashligicha qolmoqda. Buning sababi shundaki, aksariyat siyosiy dasturlar o’zgartirish bo’yicha o’tmishdagi takliflarning faqat takrorlangan va quyida keltirilgan versiyalarini taklif qiladi. Xatto madaniy hayotda ham takrorlash va takrorlash hukmron. Sanoat, madaniyat va siyosatdagi mahsuldorlik deyarli yo’qoldi.
Va’da qilingan uchar mashinalar o’rniga bizda ularning kamroq ta’sirchan qarindoshi bor: elektromobillar. Marsga qanday borishni o‘ylab vaqt sarflashimiz kerak bo‘lsa-da, biz uni ijtimoiy tarmoqlarda behuda sarflayapmiz, tanqidiy fikrlash qobiliyatimizni yo‘qotyapmiz va hammani Kardashianga aylantirmoqdamiz. Biz toza suv, suv toshqini, iqlim o’zgarishi, tengsizlik, mudofaa, kiberxavfsizlik, ta’lim va infratuzilma masalalari bo’yicha yechimlar izlayotgan dunyoda ma’nosiz bema’ni ishlar bilan shug’ullanyapmiz.
Yaqin Sharqqa kengayish, parchalanish va yangi iste’dodlarni jalb qilishni bartaraf etish va yengillashtirish bo’yicha faol tashabbuslar natijasi bo’lishi mumkin. Startaplar deyarli to’liq to’g’ri odamlarga kirish orqali boshqariladi va bu yerda Yaqin Sharq afzalliklarga ega. Biz ko’rayotgan migratsiya va neft daromadlarining muqobillarga ochilishi mintaqaga ozgina foyda keltirishi kerak.
Geosiyosiy tomondan, mintaqa makro darajada tomonlarni tanlamasdan, rivojlanayotgan bozorlar uchun bir qator ikki tomonlama munosabatlarni ochib, hozirgacha narsalarni muvozanatlash bo’yicha juda yaxshi ish qildi. Ko’rfaz mamlakatlarini venchur kapitali va startaplarni jalb qilishga harakat qilish ijobiy bo’lardi, ammo bu iqtisodiyotni ochish va boy va iqtidorli odamlarning global migratsiyasini qondirish bo’yicha allaqachon ta’sirchan harakatni kuchli siyosiy qo’llab-quvvatlash bilan birga bo’lishi kerak.
Umidsizlik va norozilik ovozlari immigratsiyaga qarshi choralar, chegaralarni yopish, xalqaro hamkorlikdan voz kechish, sof milliy xavfsizlik yoki vahima va qoʻrquvga berilib ketishda yechim topib boʻlmasligini koʻrsatadigan siyosiy platformaga muhtoj. Bu choralarning barchasi har birimizdagi eng asosiy instinkt bo’lgan qo’rquvdan kelib chiqadi. Mehr-shafqatli bo’lish uchun biz oddiylik va xudbinlikdan ustun bo’lishga va boshqa odamlarni qabul qilishga harakat qilishimiz kerak. Har qanday xonadagi eng aqlli odam, ehtimol, eng agressiv emas, balki eng rahmdildir.
Bizning e’tiborimiz so’nggi damda dunyo qanday qilib o’zini ko’rsatishi va yana kengayishiga qaratiladi. Bu bir yoki ikki yil davom etadimi, noma’lum, ammo hukumatlar tizimni fiskal xarajatlar bilan to’ldiradi va qarz yuki yana muammoga aylanadi. Siyosiy saylovlar qo’rquv va tuzumga qarshi ritorika kuchayadi va iqtisodiy kengayish sekin o’sish va nisbatan yuqori asosiy inflyatsiyaga olib kelishi mumkin. Birinchi va ikkinchi choraklar iqtisodiy istiqbol uchun eng katta xavflarni keltirib chiqaradi, uchinchi va to’rtinchi choraklar esa ko’proq siyosiy xavf tug’diradi.