Yaqinda o‘tkazilgan bir tadqiqot mashhur sun’iy intellekt chatbotlari foydalanuvchi ma’lumotlarini qanday boshqarayotgani borasida kutilmagan farqlarni ochib berdi. Incogni kompaniyasi tomonidan o‘tkazilgan bu tadqiqotda ChatGPT, Gemini, Claude, Copilot, Grok, Pi AI, DeepSeek va Le Chat kabi yetakchi AI platformalari shaxsiy ma’lumotlar xavfsizligi nuqtai nazaridan baholandi. Yetakchilikda — Le Chat
Hisobotga ko‘ra, hozirda bozordagi eng xavfsiz chatbot fransuz startapi Mistral AI tomonidan ishlab chiqilgan Le Chat hisoblanadi. Tahlilda Le Chat eng yuqori o‘rinni egalladi, chunki u faqat cheklangan shaxsiy ma’lumotlarni to‘playdi va sun’iy intellektga xos asosiy maxfiylik masalalarida yuqori samaradorlik ko‘rsatdi. E’tiborlisi shundaki, Le Chat — foydalanuvchi tomonidan yaratilgan so‘rovlarni faqat zarur xizmat ko‘rsatuvchi provayderlar bilangina bo‘lishadigan kam sonli chatbotlardan biri bo‘lib, bu siyosatni maxfiylikka e’tibor beradigan yana bir platforma — Pi AI ham qo‘llaydi.
Tadqiqotchilar har bir chatbotni 11 ta aniq mezon bo‘yicha baholadilar. Bu mezonlarga modellarning o‘qitilish usuli, ma’lumotlar siyosatining shaffofligi, foydalanuvchi so‘rovlarining saqlanishi yoki keyingi sun’iy intellekt o‘qitishda qayta ishlatilishi, hamda ma’lumotlarning uchinchi tomonlarga uzatilishi kabi masalalar kiradi. Har bir platformaga 0 dan (eng maxfiy) 1 gacha (eng kam maxfiylikka ega) ball berildi.
Le Chat’dan keyin ikkinchi o‘rinni OpenAI’ning ChatGPT’si egalladi. OpenAI’ning ma’lumot ishlash amaliyotlari bo‘yicha kuchayib borayotgan tanqidlarga qaramay, tadqiqot ChatGPT foydalanuvchi ma’lumotlari qayerda va qanday ishlatilishini aniq tushuntirib beruvchi ochiq va qulay maxfiylik siyosatiga ega ekanini ko‘rsatdi. Shunga qaramay, tadqiqotchilar foydalanuvchi kiritmalari qanday qayta ishlanayotgani va ushbu o‘zaro aloqalar OpenAI modelini yaxshilash uchun foydalanilayaptimi, degan savollarni ko‘tardilar.
Uchinchi o‘rinni Ilon Maskning xAI Grok chatboti oldi, lekin tadqiqotchilar shaffoflik yetishmasligi va katta miqdordagi ma’lumot to‘planishini xavotir sifatida qayd etishdi.
Bu orada, Anthropic’ning Claude modeli Grok bilan deyarli bir xil natija ko‘rsatdi, biroq foydalanuvchi ma’lumotlarining platformaning umumiy o‘quv jarayoniga qanday ta’sir qilishi borasidagi xavotirlar tufayli yanada past baholandi.
Tadqiqotga ko‘ra, ro‘yxatning eng pastki qismida Meta AI joylashgan bo‘lib, u maxfiylikka eng ko‘p xavf soluvchi chatbot hisoblanadi. Undan keyingi o‘rinlarda Google’ning Gemini va Microsoft’ning Copilot xizmatlari turibdi. Ular so‘rovlarni to‘plash va kelajakdagi modellarni o‘qitishda qayta foydalanish bo‘yicha foydalanuvchilarga aniq tanlov imkoniyatini bermasliklari sababli tanqidga uchragan.
Tadqiqot natijalariga ko‘ra, aynan foydalanuvchi tanlovi mavjud emasligi eng yomon ko‘rsatkichlarga sabab bo‘lgan. Ko‘plab xizmatlar shaxsiy ma’lumotlarni avtomatik tarzda to‘playdi va ularni foydalanuvchi roziligisiz modellarni o‘rgatishda ishlatadi.
Maxfiylik masalasida tashvishlanayotgan foydalanuvchilar uchun tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, sevimli chatbotingiz shaxsiy ma’lumotlaringizni qanday boshqarishiga alohida e’tibor qaratish muhim. Chunki barcha sun’iy intellekt vositalari shaxsiy ma’lumotlaringizga bir xil yondashuvda bo‘lavermaydi.
Tayyorladi: Navro‘zaxon Bo‘riyeva
Fikr bildirish