Xedj-fondlar – bu yuqori daromad olishni maqsad qilgan, murakkab investitsiya strategiyalaridan foydalanadigan xususiy sarmoya fondlaridir. Ular odatda tajribali boshqaruvchilar tomonidan yuritilib, nostandart investitsiyalar, qisqa muddatli sotuvlar, moliyaviy vositalar va derivativlar savdosi kabi faol usullarga tayanadi. Yuqori risk darajasi sababli, bu fondlar asosan katta sof boylikka ega bo‘lgan jismoniy shaxslar va institutsional investorlar uchun mo‘ljallangan.
Xedj – fondi modeli haqida tushuncha
Xedj-fondlar o‘zaro fondlardan farqli ravishda, qat’iy tartibga solinmasdan, ancha moslashuvchan tarzda faoliyat yuritadi. Ular aksiyalar, obligatsiyalar, xom ashyo, valyutalar, ko‘chmas mulk va derivativlarga sarmoya kiritishi mumkin. Eng muhim jihatlaridan biri — “xedjlash”, ya’ni asosiy sarmoyalarni xavfsizlantirish maqsadida qarama-qarshi pozitsiyalarni egallash strategiyasidir.
Masalan, sayyohlik kompaniyalariga sarmoya kiritgan fond, iqtisodiy pasayishdan himoyalanish uchun energiya yoki oziq-ovqat sektorlaridagi barqaror aktivlarni xarid qilishi mumkin.
Shuningdek, xedj-fondlar odatda likvid bo‘lmagan investitsiyalar hisoblanadi. Ya’ni, investorlar mablag‘larini uzoq muddatga kiritadi va mablag‘larni faqat ma’lum davrlar – masalan, har chorak yoki yilda bir marta qaytarib olishi mumkin.
Xedj-fondlarning asosiy turlari
Xedj-fondlar turli ko‘rinishlarda bo‘lib, ularning har biri o‘ziga xos investitsiya falsafasiga ega:
- Global makrofondlar jahon bozorlarida savdo qilish orqali yirik miqyosdagi iqtisodiy va siyosiy o‘zgarishlardan foyda olishni maqsad qiladi.
- Aksiya xedj-fondlari qiymati oshishini kutayotgan aksiyalarga sarmoya kiritadi va haddan tashqari baholangan deb hisoblagan aksiyalarni qisqa muddatga sotadi.
- Nisbiy qiymat fondlari o‘zaro bog‘liq qimmatli qog‘ozlar orasidagi vaqtinchalik narx farqlarini izlaydi va narxlashdagi samarasizliklardan foydalanadi.
- Faol fondlar kompaniyalarda ulushlar sotib oladi va qayta tashkil etish yoki boshqaruvni o‘zgartirish orqali aksiyadorlar qiymatini oshirish uchun rahbariyatga bosim o‘tkazadi.
Umumiy xedj – fondi strategiyalari
Xedj-fond strategiyalarining aksariyati portfelni diversifikatsiya qilish va taktik joylashtirish orqali xatarni boshqargan holda daromadni maksimal darajada oshirishga qaratilgan:
- Uzoq/qisqa aksiya savdosi: Menejerlar bir xil sektorda past baholangan aksiyalarni sotib olishadi va yuqori baholangan aksiyalarni qisqa muddatli sotishga qo‘yishadi.
- Qat’iy daromadli arbitraj: Barqaror daromad olish uchun obligatsiyalar va qarz vositalaridagi narx belgilash samarasizliklaridan foydalanish.
- Voqeaga asoslangan: Narx o‘zgarishlaridan foydalanish uchun qo‘shilish, bankrotlik yoki bo‘linish kabi korporativ voqealarga sarmoya kiritish.
Mashhur xedj – fondlariga misollar
Xedj-fond sanoatiga bir nechta global ta’sirga ega firmalar yetakchilik qiladi:
- Ray Dalio asos solgan Bridgewater Associates 120 milliard dollardan ortiq mablag‘ni boshqaradi va makroiqtisodiy tendensiyalarga e’tibor qaratadi.
- Miqdoriy yondashuvi bilan tanilgan Renaissance Technologies daromad olish uchun matematik modellardan foydalanadi.
- AQR Capital Management esa investitsiyalarni boshqarishda akademik nazariya va miqdoriy usullarni uyg‘unlashtiradi.
Xedj – fondi mukofoti
Xedj – fondlar odatda “2 va 20” deb ataluvchi to‘lov tizimidan foydalanadi: 2% – boshqaruv ostidagi aktivlar (AUM)dan olinadigan yillik boshqaruv to‘lovi; 20% – hosil qilingan foydaning fond boshqaruvchisiga to‘lanadigan mukofot. Masalan, 1 million dollar sarmoya qilingan va 1,2 million dollarga oshgan holatda, investor 20 ming dollar boshqaruv to‘lovi, 40 ming dollar esa samaradorlik mukofotini to‘laydi.
Xedj-fondlar va o‘zaro fondlar
Xedj-fondlar ham, o‘zaro fondlar ham investorlar mablag‘ini jamlasa-da, ular foydalanish imkoniyati, strategiyasi va tartibga solinishi jihatidan sezilarli farq qiladi. O‘zaro fondlar keng jamoatchilik uchun ochiq bo‘lib, aksiya va obligatsiya kabi an’anaviy aktivlarga sarmoya kiritadi hamda investorlarga o‘z ulushlarini istalgan paytda sotish imkonini beradi. Xedj-fondlar esa, aksincha, faqat akkreditatsiyadan o‘tgan investorlar uchun ochiq bo‘lib, kamroq nazorat qilinadigan strategiyalardan foydalanadi va odatda kapitalni uzoqroq muddatga jalb etadi.
Sarmoya kiritishdan oldin e’tiborga olinishi kerak bo‘lgan jihatlar
Potensial investorlar xedj-fondga sarmoya kiritishdan oldin fond strategiyasi, faoliyat tarixi, minimal investitsiya talablari va qoplash shartlarini baholashi kerak. Risklarni, ayniqsa, leveraj va nolikvidlik bilan bog‘liq xatarlarni tushunish juda muhim. Bundan tashqari, investorlar fond hujjatlarini diqqat bilan ko‘rib chiqishlari, fond boshqaruvchilarining tajribasini baholashlari hamda fond maqsadlarining o‘zlarining tavakkalchilikka moyilligi va moliyaviy rejalariga mos kelishiga ishonch hosil qilishlari kerak.
Yakuniy fikrlar
Xedj-fondlar – bu yuqori risk evaziga yuqori daromad olish imkonini beruvchi muqobil investitsiya vositasidir. Ular har doim ham har bir investor uchun mos kelmasligi mumkin, biroq moliyaviy tajriba va resursga ega bo‘lganlar uchun murakkab, ammo jozibali imkoniyatlarni taqdim etadi. Bu fondlar global moliya tizimining innovatsion segmenti bo‘lib, ilg‘or yondashuv va strategiyalarning markazida turadi.
Tayyorladi: Navro‘zaxon Bo‘riyeva
Fikr bildirish