Pleep asoschisi va bosh direktori Mark Inger
Mark Inger 17 yoshda. Qozog‘istonlik maktab o‘quvchisi 8-sinfdan boshlab startaplar bilan shug‘ullanadi: hammasi maktab loyihasidan boshlandi, hozir esa yigit kichik va o‘rta biznes uchun intellektual chatbotlar ishlab chiqaruvchi Pleep kompaniyasining bosh direktori. Digital Business nashriga bergan intervyusida Mark qisqa vaqt ichida 50 nafar pul to‘laydigan mijozlar bilan ishlaydigan biznesni qanday qurishga muvaffaq bo‘lganini aytib berdi. Shuningdek, biz maktab o‘quvchisi uchun Qozog‘istonda venchur kapitalni jalb qilish qanchalik qiyinligini va u investorlarni o‘z loyihasiga sarmoya kiritishga qanday ko‘ndira olganini bilib oldik.
“15 yoshimda men Amerika startapiga ishga kirdim, u erda oyiga 300 dollar ishlab topdim.”
— Biznes ochish g‘oyasi qanday paydo bo‘ldi?
— Startaplar haqida birinchi marta 14 yoshimda eshitganman. Keyin bir do‘stim bilan u nomidagi 105-sonli lingvistik gimnaziyada inkubatsiya dasturidan o‘tdim. Loyihamiz uchun veb-sayt kerak edi. Shuning uchun men dasturlashga qiziqib qoldim va American Space Almaty (AQShning Qozog‘istondagi elchixonasi tomonidan qo‘llab-quvvatlanadigan madaniy-ma’rifiy markaz – Digital Business eslatmasi)da bepul kurslarda qatnashdim. Keyin o’zimni rivojlantirishni o’rgandim.
2023 yilning boshida, 15 yoshimda men frontend ishlab chiqaruvchisi sifatida stajyor sifatida ish qidirayotgan edim. Men 180 ta bo‘sh ish o‘rni uchun ariza topshirdim. Meni birinchi texnik intervyuga Amerika startapi Starfund taklif qilishdi. Hujjat topshirib, ishga joylashdim. Ular menga oyiga 300 dollar to‘lay boshladilar. 1,5 yil ichida ish haqi 500 dollargacha oshdi. Men faqat yarim kunlik ishlaganimni hisobga olsam, maoshdan mamnun edim.
Bu voqea meni tajribasiz startaplar va mutaxassislarni birlashtirgan Jumify xizmatini yaratishga undadi. Ba’zilar ishchilarga muhtoj, boshqalari esa amaliyotga muhtoj. Shunday qilib, men birinchi startapimni ochdim.
– G’oyangizni amalga oshirishga erishdingizmi?
– Afsuski, yo’q. Mijozlar bizni o’zlari topib olishadi degan umidda mahsulot uchun mahsulot yaratdik. Bu xato edi. Biznes qanday ishlashini tushunmay, men buni to’g’ri deb hisoblagandek harakat qildim. Hozir o’ylaymanki, loyihaning salohiyati bor edi, lekin o’sha paytda amalga oshirish mumkin emas edi.
— Nega ular potentsialni ko’rsalar, startapni yanada rivojlantirmadilar?
– U jiringlash rejimiga o’tdi. 2023-yil oxirida men Jumify-ni maydonda taqdim etdim va xonada “AI uchun AI” g‘oyasini eshitdim. Bunga boshqa AI tizimlarini ishlab chiqish va qo‘llab-quvvatlash uchun AIdan foydalanish kiradi. Bu ibora mening e’tiborimni tortdi va men AI bilan bog’liq imkoniyatlarni qidira boshladim. Jumify jamoasining eng yaxshi dasturchilaridan Robert va Asanni loyihaga taklif qildim.
– Pleep ortida qanday g’oya bor edi?
— Dastlab biz murakkab sunʼiy intellekt ilovalarini yaratish uchun kodsiz koddan foydalandik. Albatta, bu startapni boshlashning eng yomon usuli edi – avval mahsulot yaratib, keyin uni sotishga harakat qiling. Ammo biz MVPni biznes uchun emas, balki ko’proq zavqlanish uchun ishlab chiqdik. Keyin CPO Evgeniya Yeikina bizga qo’shildi, uning yordami bilan biz maxsus ishlab chiqishni amalga oshirishga qaror qildik va birinchi sotuvlarni amalga oshirdik.
Biz 25 nafar tadbirkorga qo‘ng‘iroq qildik va ularga AI yordamchilari kerakligini ko‘rdik. Keyin ular tadbirkorlar sun’iy intellekt modellarini yaratmasligini yoki ko’rsatmalarni o’zlari yozmasligini tushunishdi. Aprel oyida biz hech qanday texnik ma’lumotga ega bo’lmasdan, har kim 5 daqiqada AI yordamchisini yaratishi mumkin bo’lgan xizmatga strategik qadam tashladik. Shunday qilib, Pleep tug’ildi.
“Yaqingacha hamma shu g’oya uchun ishlagan”
— Raqobatchilaringizdan nimasi bilan farq qilasiz?
— SendPulse, Manychat va boshqa platformalar kabi ko’plab bilvosita raqobatchilarimiz bor. Ularning mijozi IT sohasiga ega bo’lgan shaxsdir. Biz texnologiyani yaxshi bilmaydigan tadbirkorlar uchun mahsulot ishlab chiqamiz. Bizning xizmatimiz imkon qadar sodda.
Biz haqiqatan ham yuqori sifatli AI yordamchilarini ishlab chiqamiz. Raqobatchilar OpenAI API-dan foydalanadilar. Va bizning mahsulotlarimiz vazifalarni bajarish uchun turli AI modellaridan foydalanadigan murakkab tizimlardir. Biz shunchaki bir nechta dasturlarni bog’labgina qolmay, balki jarayonlarning butun zanjirini quramiz, bunda har bir model ishning o’z qismi uchun javobgardir: ma’lumotlarni qayta ishlashdan qaror qabul qilish va harakatlarni bajarishgacha.
— Yordamchilar qanday vazifalarga mos keladi?
— Assistentlar sotishi va maslahat berishi mumkin. Jivoning so‘zlariga ko‘ra, agar mijoz so‘roviga 10 soniya ichida javob bersangiz, 70% hollarda suhbat davom etadi. 62% tashrif buyuruvchilar javobni bir daqiqa ichida kutishadi. AI yordamchisi tezroq, 7 soniyada javob beradi. Bu sizga potentsial mijozlarni o’tkazib yubormaslik va ko’proq pul ishlash imkonini beradi. Bu soniyalar millionlab qiymatga ega bo’lgan holat. Misol uchun, Squares.kz kosmik ijarasi xizmatida biz konversiyani 11% ga oshirishga muvaffaq bo’ldik. Shuningdek, biz bitta savdo menejerining maoshini tejashga yordam berdik. Uning o’rnini to’liq AI yordamchisi egalladi.
Texnik yordam haqida gap ketganda, Prosper Pay avanslarini ishga tushirish haqida gap ketganda, bizning AI yordamchimiz kiruvchi so’rovlarning 60 foizini yopadi.
— Loyihadan hozirgacha qancha mablag‘ ishlab topildi?
— Yaqin-yaqingacha hamma g‘oya uchun ishlagan. Dastlabki 6 oy davomida investitsiyalar talab qilinmadi. Iyun oyida biz Quick Start akseleratorini tugatdik va NURISdan 2 million tenge oldik. Va shundan keyingina ular maosh to’lashni boshladilar
Endi bozorda etakchi o’rinni birinchi bo’lib kim egallashi ayniqsa muhim, shuning uchun biz moliyalashtirishni izlashga qaror qildik. Natijada Impala Partners fondidan 100 ming dollar sarmoya jalb qildik. Pleep taqdimoti o’tkazilgan tadbirlardan birida men tasodifan investor bilan uchrashdim. Men mablag’ yig’ish paytida ko’zga ko’rinadigan bo’lish qanchalik muhimligiga amin bo’ldim.
“Umid qilamanki, bir yildan keyin biz Turkiyada ishlaymiz va boshqa istiqbolli bozorlarga kira boshlaymiz”
— Investitsiyalarni jalb qilishda qanday qiyinchiliklarga duch keldingiz?
— Mening yoshim va maktabdagi o‘qishim investorlarni sarosimaga soldi. Albatta, venchur kapital bozorida yoshga bog’liqlik bor va men bunga juda normal qarayman, chunki bu holatda uning mantiqiy asosi bor – yoshlarda haqiqatan ham biznesning barcha jabhalarida tajriba va tushuncha yetishmasligi mumkin.
Malakali CPO tufayli mahsulotni ishlab chiqish bo’yicha shubhalar hal qilindi. Ishlab chiquvchi sifatidagi tajriba texnik malakani isbotlashga yordam berdi. Bizning biznes qilish qobiliyatimiz haqida gap ketganda, bizda yagona dalil bizning tortishishimiz edi.
— Investitsion maqsadlar qanday?
— Hozir marketingga eʼtibor qaratib, mahsulot qiymatini imkon qadar koʻproq tadbirkorlarga yetkazishga harakat qilmoqdamiz. Marketingdan tashqari, biz AI yordamchilarimiz tomonidan so’rovlarni hal qilish chuqurligi va sifatini oshirish uchun rivojlanish guruhimizni kuchaytirmoqdamiz. Jamoaga yangi mutaxassislarni jalb qilmoqdamiz.
— Xizmatingizdan qancha mijoz foydalanmoqda?
— Bu oyda biz juda faol o’sishni boshladik. Dekabr oyidan beri biz mijozlar bazasini ikki barobarga oshirdik – hozirda Qozog‘istondan 50 dan ortiq mijozlarimiz bor. Ularning barchasi kichik va o‘rta biznes vakillaridir. Diqqatni jalb qilishning asosiy kanali – maqsadli reklama va hamkorlik dasturlari.
Xizmat obunalar orqali monetizatsiya qilinadi. Narxi oyiga 15 ming tenge. Hozirgi MRR bir necha ming dollarni tashkil qiladi.
— Maktabda o‘qib, biznes bilan shug‘ullanishingiz mumkin. Bu ikki rolni bir vaqtning o’zida qanday rejalashtirasiz?
— Ertalab maktabga boraman, darsdan keyin esa kovorkingga boraman, u yerda kechki soat 22:30gacha ishlayman. Qolaversa, haftasiga uch marta mashg’ulot o’tkazishga vaqtim bor. Ish tartibimga qaramay, dam olishga ham vaqt topaman. Masalan, men podkastlarni tinglashni yaxshi ko’raman.
— 2025 yilga qanday rejalaringiz bor?
— Hozirda AQSh universitetlariga kirishga tayyorgarlik ko’ryapman. Men universitetni iqtidorli odamlar bilan uchrashish maydonchasi deb bilaman. Ma’lumki, yuqori darajadagi universitet logotipi investitsiyalarni jalb qilish ehtimolini 25 foizga oshiradi. Boshqa hamma narsada men amalda o’rganish ancha amaliy ekanligiga ishonaman. Men o’zimni dasturlashni o’rgandim, maqolalarni o’qish va tajribali tadbirkorlar bilan muloqot qilish orqali biznes jarayonlarini qurdim.
Kelajakdagi rejalar jadal rivojlanish va raqobatbardosh ustunlikni oshirishdir. Endi biz 20 ming dollarlik MRR ustida ishlayapmiz, umid qilamanki, biz albatta Turkiyada ishlaymiz va boshqa istiqbolli bozorlarga kira boshlaymiz.
Fikr bildirish