Tasavvur qiling, siz yangi shaharga yetib keldingiz – dam olish yoki ish safariga. U yerda o’zingizni uyda his qiladigan joyni osongina topa olish imkoniyati endi orzu emas. Zamonaviy texnologiyalar buni amalga oshirdi, va bu transformatsiyaning kashshoflaridan biri Airbnb hisoblanadi. U sayohat va turar joy bo‘yicha tasavvurlarni butunlay o‘zgartirdi.
Airbnb shunchaki turar joyni band qilish platformasi emas; bu uzluksiz va shaxsiylashtirilgan tajriba yaratishga yo‘naltirilgan xizmatdir. Bu yerda siz nafaqat ehtiyojlaringizga mos turar joyni topasiz, balki butun safaringiz davomida 24/7 qo‘llab-quvvatlovdan foydalanasiz. Qulaylik va ishonchlilik — bu Airbnb faoliyatining asosiy tamoyillari.
Bugungi kunda Airbnb 220 dan ortiq mamlakat va hududlarda faoliyat yuritib, millionlab sayohatchilarga xizmat ko‘rsatmoqda. Platforma nafaqat turar joy taklif etadi, balki dunyo bilan shaxsiy va iliq aloqada bo‘lish imkoniyatini ham yaratadi. Bu shunchaki turar joy emas—bu har joyda o‘z uyingizdagidek his qilish imkoniyatidir.
Airbnbning innovatsiya va imkoniyatlarga asoslangan startap hikoyasi:
2007-yilda San-Fransiskoda oddiy ijara muammosidan boshlanib, global miqyosdagi mehmondo‘stlik inqilobiga aylangan Airbnb hikoyasi nafaqat qiziqarli, balki innovatsion yondashuvning yorqin namunasidir. Kompaniyaning asoschilari Brayan Cheski va Jo Gebbiya o‘z ijara haqini to‘lashda qiynalgan paytda noyob g‘oya bilan chiqishdi.
O‘sha paytda San-Fransiskoda yirik dizayn konferensiyasi o‘tkazilayotgan edi va barcha mehmonxonalar to‘la edi. Bu vaziyatni imkoniyat sifatida ko‘rgan Cheski va Gebbiya o‘z kvartiralarini vaqtinchalik turar joy sifatida taklif qilishdi. Ular uchta havodan yasalgan karavot o‘rnatib, konferensiya ishtirokchilarini qabul qilishdi. Bu oddiy, lekin ijodiy qaror ularga uch mehmonni joylashtirish imkonini berdi va Airbnbning kelajakdagi muvaffaqiyatiga zamin yaratdi.
Ushbu ilk muvaffaqiyat ularga o‘z g‘oyalarini yanada rivojlantirish ilhomini berdi. Ular mehmondo‘stlik bozorida mavjud bo‘shliqni aniqlab, bu imkoniyatni kengroq auditoriyaga taqdim etishga qat’iy qaror qilishdi. Bu jarayonda ular nafaqat turar joy band qilish platformasini, balki shaxsiylashtirilgan va qulay tajribalar yaratadigan tizimni shakllantirdilar.
Jo Gebbiyaning Brayan Cheskiga yozgan xati esa Airbnbning kelajagini belgilagan muhim qadam bo‘ldi. Ushbu yozishma nafaqat ularning o‘zaro tushunchasi va umumiy maqsadlarini mustahkamladi, balki mehmondo‘stlik sanoatini qayta belgilagan startapni yaratishga olib keldi.
Bugungi kunda Airbnb nafaqat turar joy platformasi, balki innovatsiya va imkoniyatlarni birlashtirgan global yetakchi kompaniya sifatida tanilgan.
*Airbnb ta’sischilari o‘rtasida yozishmalar
Nathan Blecharczykning Airbnb rivojlanishidagi roli va kompaniyaning xalqaro muvaffaqiyati
2008-yilda Nathan Blecharczyk jamoaga qo‘shilib, Airbnb’ning bozorga kirib borishini kuchaytirdi va kompaniyaning rivojlanishida muhim rol o‘ynadi. Airbnbning ilk g‘oyasi Brayan Cheski va Jo Gebbiyaning uch mehmonni bir kechaga 80 dollarga joylashtirishi bilan boshlandi. Ammo bu startapni to‘liq amalga oshirish uchun moliyaviy resurslar yetishmasdi.
Ijodiy yechim sifatida asoschilar “Airbed and Breakfast” nomli dastlabki brendning “Breakfast” qismini vaqtincha chetga surib, 2008-yilgi prezidentlik saylovlaridan ilhomlanib maxsus qadoqlangan donlarni sotishni boshladilar. Bu yondashuv ularga nafaqat moliyaviy barqarorlikni saqlash, balki kompaniyaning dastlabki yillarida yashab qolish imkonini berdi.
Airbnb foydalanuvchilar orasida ishonchni shakllantirish va notanish odamlarga uylari eshiklarini ochishga undash kabi qiyin muammolarga duch keldi. Biroq, kompaniya innovatsion marketing strategiyalari va xavfsizlikka qaratilgan alohida e’tibor orqali ushbu to‘siqlarni yengdi. Natijada, Airbnb asta-sekin o‘zining sodiq mijozlar bazasini yaratdi.
Vaqt o‘tishi bilan Airbnb faoliyatini xalqaro miqyosda kengaytirdi. Bu mulk egalari uchun turli mamlakatlardan kelgan sayohatchilarga o‘z mulklarini ijaraga berish imkoniyatini yaratdi. Tez orada Airbnb o‘ziga xos va to‘liq tajriba izlovchi sayohatchilar uchun sevimli platformaga aylandi. Platforma umumiy yotoqxonalardan tortib butun uygacha turli xil turar joy variantlarini taklif qilgan holda, keng moliyaviy va shaxsiy ehtiyojlarni qondirdi.
2011-yil kompaniya rivojida muhim bosqichga aylangan yil bo‘ldi: Airbnb bir milliondan ortiq bandlovni amalga oshirdi va sayohat sanoatida yetakchi kuchga aylanganini namoyish etdi. Airbnb Experiences kabi yangi tashabbuslar orqali kompaniya o‘z foydalanuvchilariga madaniy va o‘ziga xos dam olish imkoniyatlarini taklif qilishda davom etdi.
HPlatformaning tez o‘sishi mahalliy tartibga solish organlari va mehmonxona sanoatidagi manfaatdor tomonlarning qarshiligiga duch keldi. Ko‘plab shaharlar qisqa muddatli ijaralarga cheklovlar joriy etdi, bu esa yuridik nizolarni va mahalliy uy-joy bozorlariga bo‘lgan ta’sir bo‘yicha xavotirlarni keltirib chiqardi. Airbnb bu muammolarga javoban xizmatlarini diversifikatsiya qilib, barqarorlik va moslashuvchanlikni namoyish qildi.
2020-yildagi COVID-19 pandemiyasi butun dunyo bo‘ylab sayyohlik sanoatiga salbiy ta’sir ko‘rsatdi. Airbnb bunday sharoitda uzoq muddatli turar joylarni targ‘ib qilish va foydalanuvchi salomatligini himoya qilish uchun qat’iy tozalash qoidalarini joriy etishga e’tibor qaratdi. Ushbu strategiya kompaniyaga inqiroz davrida o‘z pozitsiyasini saqlab qolishga yordam berdi.
Hozirgi kunda Airbnb 220 dan ortiq mamlakat va hududlarda faoliyat yuritadi. Millionlab sayohatchilarni noyob turar joylar bilan bog‘lab, platforma zamonaviy sayohat tushunchasini qayta shakllantirdi. Bu nafaqat mulk egalari uchun yangi daromad manbai yaratdi, balki madaniy almashinuvni ham rag‘batlantirdi. Airbnbning jamiyat bilan hamkorlikka, shaxsiy tajribalarni rivojlantirishga va global mehmondo‘stlikni qayta belgilashga qaratilgan sa’y-harakatlari uni sanoatda innovatsiya ramziga aylantirdi.
Airbnb: Ta’sischilar va rahbarlar jamoasi
Brayan Jozef Cheski, Airbnb bosh direktori va hammuassisi, Rod-Aylend Dizayn Maktabining (RISD) bitiruvchisi bo‘lib, sanoat dizayni yo‘nalishida tasviriy san’at bakalavri darajasini olgan. Faoliyatini 3DID kompaniyasida sanoat dizayneri sifatida boshlagan Cheski keyinchalik o‘zining Brian Chesky Design firmasini tashkil etib, Airbnbni yaratishga kirishgan.
Cheskining uzoqni ko‘ra bilishi va yetakchilik qobiliyati unga xalqaro e’tibor keltirdi. U 2015-yilda TIME jurnalining “Dunyodagi 100 ta eng ta’sirli shaxs” ro‘yxatiga kirdi va 2016-yilda, atigi 35 yoshida, Forbes 400 ro‘yxatining eng yosh a’zosiga aylandi. Faoliyatidan tashqari, Cheski “The Giving Pledge” tashabbusiga qo‘shilib, xayriya ishlariga katta hissa qo‘shish majburiyatini olgan.
Joe Gebbia: Airbnb hammuassisi Jo Gebbia Airbnbning dizayn studiyasi Samara va kompaniyaning notijorat tashabbusi Airbnb.org raisi lavozimlarini egallaydi. Cheski singari, Gebbia ham RISDda tahsil olgan va grafik hamda sanoat dizayni bo‘yicha bakalavr darajasiga ega. Airbnbdan avval u Chronicle Books nashriyotida dizayner sifatida ishlagan va o‘zining ijodiy mahoratini oshirgan.
Jamiyatga katta e’tibor qaratgan Gebbia RISD vasiylik kengashida xizmat qiladi va dizayn sohasida kelajakdagi yetakchilarni qo‘llab-quvvatlash maqsadida 300 000 dollar miqdorida stipendiya jamg‘armasini tashkil etgan. U ham Cheski kabi “The Giving Pledge” a’zosi bo‘lib, o‘z muvaffaqiyatini jamiyat uchun kengroq ta’sir ko‘rsatishga yo‘naltirgan.
Nathan Blecharczyk: Airbnbning asosiy hammuassisi Nathan Blecharczyk Garvard universitetida kompyuter fanlari bo‘yicha tahsil olgan. Uning dastlabki ish tajribasi bioinformatika dasturchisi, Microsoftda dastur menejeri va Garvard Kennedi Maktabida tadqiqot yordamchisi lavozimlarini o‘z ichiga oladi. Airbnbga qo‘shilishidan oldin Blecharczyk o‘zining “Consult Mavens” kompaniyasini tashkil etgan.
Airbnbda Blecharczyk dastlab platformaning veb-saytini ishlab chiqqan va texnologiyalar bo‘yicha bosh direktor sifatida faoliyat yuritgan. Hozirda u bosh strategiya bo‘yicha direktor va Airbnb China raisi sifatida kompaniyaning rivojlanishiga hissa qo‘shmoqda. U ham “The Giving Pledge” tashabbusi a’zosi bo‘lib, global xayriya loyihalarini qo‘llab-quvvatlashga sodiq ekanligini namoyon etadi.
Airbnbning maqsadi va missiyasi: Airbnbning maqsadi dunyodagi har bir inson uchun “istalgan joyda o‘zini uyidagidek his qilish” imkoniyatini yaratishdir. Ushbu tamoyil kompaniyaning inkluziv hamjamiyatlar qurish, fidoyi xodimlar va sodiq mezbonlarni rag‘batlantirish orqali sayohatni o‘ziga xos, qulay va mazmunli qilishga bo‘lgan intilishini ifodalaydi.
Airbnbning missiyasi kompaniyaning dastlabki yillarida “Butun dunyo bo‘ylab noyob tajribalarni kashf qilish” g‘oyasidan kengroq maqsadga—sayohatchilar uchun qayerda bo‘lishlaridan qat’i nazar, uydagidek his qilish muhitini yaratishga aylandi. Ushbu missiya platformaning innovatsiyalar va shaxsiy tajribalarni kuchaytirishga qaratilgan doimiy sa’y-harakatlarining asosini tashkil etadi
Airbnb: Missiya, brend va biznes modeli
Airbnb kengayib borishi bilan o‘z missiyasini kengroq g‘oyaga moslashtirdi: “Har qanday joyda o‘zingizni uyingizdagidek his qiling.” Dastlab kompaniya “Butun dunyo bo‘ylab noyob tajribalarni kashf etish” g‘oyasiga e’tibor qaratgan bo‘lsa, keyinchalik asosiy diqqatni sayohatchilarning joylashuvdan qat’i nazar, uy va tegishlilik hissini yaratishga qaratdi. Ushbu yondashuv mijozlarning sayohat orzularini ro‘yobga chiqarishda o‘zlarini qulay, xavfsiz va xush kelgan his qilishlariga yordam beradi.
Airbnb nomi dastlab kompaniyaning 2008-yilda ish boshlashidan oldingi “Airbed and Breakfast” nomidan kelib chiqqan. Ushbu nom 2007-yilda San-Fransiskodagi dizayn konferensiyasi davomida mehmonlarga havo to‘shaklarini ijaraga berish tajribasini ifodalash maqsadida tanlangan edi. 2009-yilda kompaniya o‘z mohiyatini yanada yaxshi aks ettirish uchun nomini soddalashtirib, Airbnb deb o‘zgartirdi.
Dastlabki logotip kompaniyaning to‘liq nomini o‘z ichiga olgan bo‘lsa, 2009-yilda bu logotip soddalashtirilib, unda ko‘k rangli “Airbnb” yozuvi paydo bo‘ldi. 2014-yilda kompaniya “Belo” deb nomlangan yangi logotipni taqdim etdi. Airbnb bu ramzni tegishlilik hissining universal timsoli sifatida ta’riflaydi. Belo ramzi to‘rtta asosiy elementni aks ettiradi: Insonlar, Joylar, Muhabbat va Airbnb. Ushbu komponentlar birgalikda kompaniyaning har bir kishi uchun inklyuziv va ochiq hamjamiyat yaratishga bo‘lgan intilishini ifodalaydi.
Airbnb — bu turar joy izlayotgan sayohatchilarni mulkini ijaraga berishni istagan mezbonlar bilan bog‘lovchi onlayn platforma.
● Mezbonlar: O‘z mulklarini platformada bepul ro‘yxatdan o‘tkazishlari va global auditoriyaga taqdim etishlari mumkin.
● Mehmonlar: Ular platforma orqali o‘z xohishlariga va byudjetlariga mos keladigan turar joylarni tanlash imkoniyatiga ega.
Airbnb to‘lovlarni onlayn qabul qiladi va mehmon joylashgandan so‘ng 24 soat davomida mablag‘ni ushlab turadi, shundan keyin mezbonga o‘tkazadi. Ushbu jarayon xavfsizlik va ishonchlilikni ta’minlaydi.
Airbnb o‘z daromadini tranzaksiyalardan komissiya olish orqali shakllantiradi:
● Mezbonlar uchun to‘lov: 3% xizmat haqi.
● Mehmonlar uchun to‘lov: Har bir tranzaksiya uchun taxminan 14% miqdorida komissiya.
Bu biznes modeli oddiy, ammo samarali bo‘lib, Airbnbga nafaqat foydalanuvchilar uchun qulay platforma, balki daromadli kompaniya bo‘lish imkonini beradi.
Airbnb: Duch kelgan qiyinchiliklar va ularga javoblar
Airbnb turli mamlakatlar va shaharlardagi ijara qonunlari tufayli muammolarga duch keldi. Masalan, Nyu-York shahrida ko‘chmas mulk egasi binoda yashamasa, 30 kundan kam muddatga ijaraga berish taqiqlangan. Bunday cheklovlar kompaniya faoliyatiga ta’sir ko‘rsatib, huquqiy nizolarni keltirib chiqardi. 2019-yilda Airbnb Nyu-York shahrining talabiga binoan, ro‘yxatga olingan mulklar bo‘yicha ma’lumotlarni taqdim etishga majbur bo‘ldi. Ushbu holat Airbnbning mahalliy qoidalar va qonunchilik bilan muvofiqlikni ta’minlashga bo‘lgan intilishini namoyish etdi.
Airbnb ayrim mezbonlar tomonidan irqiy kamsitish holatlari sababli tanqidga uchradi. Ushbu muammolar kompaniya obro‘siga salbiy ta’sir ko‘rsatdi. Masalani hal qilish uchun Airbnb AQShning sobiq bosh prokurori Erik Holderni ishga jalb qildi. U kompaniya uchun kamsitishga qarshi siyosat ishlab chiqdi va uni amaliyotga tatbiq etdi. Ushbu qadam Airbnbning inklyuzivlikka bo‘lgan sodiqligini kuchaytirishga xizmat qildi.
Platformada firibgarlik va chalg‘ituvchi e’lonlar bo‘yicha xavotirlar paydo bo‘ldi. Sayohat bloggeri Asher Fergussonning tadqiqotlari ba’zi mezbonlarning noto‘g‘ri ma’lumotlar orqali Airbnb tizimidan o‘tganligini fosh etdi. Bunday holatlar shaxsiy ma’lumotlarning buzilishi, bronlarning bekor qilinishi va kamdan-kam hollarda jiddiy jinoyatlar, jumladan, zo‘ravonlikka olib keldi. Airbnb ushbu muammolarni hal qilish uchun xavfsizlik choralari va foydalanuvchilarni yaxshiroq tekshirish jarayonlarini joriy qildi. Biroq, kompaniya soxta e’lonlarni to‘liq bartaraf etish ustida hali ham ishlamoqda.
2014-yilda Airbnb “The Bélo” deb nomlangan yangi logotipni joriy etdi. Biroq, logotipning jinsiy mazmunni eslatadigan talqinlari tanqidlarga sabab bo‘ldi. Kompaniya bu logotipni inklyuzivlik va tegishlilik ramzi sifatida himoya qildi. Vaqt o‘tishi bilan bahslar susayib, logotip kompaniyaning brend qadriyatlarini ifodalovchi timsol sifatida tan olindi.
Airbnb duch kelgan qiyinchiliklar kompaniyaning global o‘sishi va faoliyatidagi murakkabliklarni aks ettiradi. Mahalliy qonunlarga moslashish, kamsitishga qarshi siyosatni joriy etish, xavfsizlikni kuchaytirish va brendni himoya qilish bo‘yicha qilingan harakatlar kompaniyaning barqarorligi va jamiyatga mas’uliyatli yondashuvini namoyon qildi.
Airbnb’ning xronologik rivojlanishi:
2009-yil: Airbnb Y Combinator startap akseleratoriga taklif etilganda, uning sayohati katta tezlik bilan rivojlana boshladi. Bu imkoniyat yosh kompaniyaga mentorlik, moliyaviy yordam va taniqlik berdi, hamda o‘zining innovatsion platformasiga ko‘proq foydalanuvchilarni jalb qilishga yordam berdi. Bu platforma yanada shaxsiy va noyob sayohat tajribalarini taklif etardi.
2011-yil: Kompaniya muhim yutuqqa erishdi va 1 million tundan ortiq bron qilindi. Shu bilan birga, Airbnb Yevropada ofislar ochish orqali global kengayishni boshladi, bu esa uning sayyohlik sohasida xalqaro o‘yinchi sifatida paydo bo‘lishini belgiladi.
2012-yil: Airbnb o‘z takliflarini kengaytirdi, mezbonlarga turli xil mulklarni, jumladan, alohida xonalar va butun uylarni ro‘yxatdan o‘tkazish imkonini berdi. Bu harakat platformaning ko‘p qirraliligi va keng auditoriyaga jozibadorligini sezilarli darajada oshirdi.
2014-yil: Airbnb tegishlilik va hamjamiyatni ifodalovchi yangi logotip bilan qayta brendlandi. Mobil ilovaning ishga tushirilishi mehmonlar uchun bron qilish jarayonini va mezbonlar uchun mulkni boshqarishni soddalashtirdi. Bundan tashqari, Superhost dasturining joriy etilishi yuqori natijaga erishgan mezbonlarni ularning ajoyib xizmatlari uchun tan oldi va taqdirladi.
2015-yil: Airbnb turar joylardan tashqariga chiqib, mezbonlarga maxsus tadbirlar va sayohatlar taklif qilish imkonini beruvchi “Tajribalar” xizmatini joriy etdi. Bu yangilik platformani to‘liq sayohat bozoriga aylantirdi.
2017-yil: Luxury Retreats kompaniyasini sotib olish orqali Airbnb yuqori darajadagi turar joy qidirayotgan sayohatchilar uchun dam olish ijarasining premium segmentiga kirdi. Bu vaqtga kelib, platforma 191 dan ortiq mamlakatda ro‘yxatga ega bo‘lib, mehmondo‘stlik sohasida jahon yetakchisi sifatidagi o‘rnini mustahkamladi.
2019-yil: Xavfsizlik va sifat bo‘yicha ortib borayotgan xavotirlarga javob sifatida, Airbnb o‘z hamjamiyatida ishonch va ishonchlilikni oshirishga sodiqligini ko‘rsatib, 24/7 qo‘llab-quvvatlash tezkor aloqa liniyasini ishga tushirdi.
2020-yil: Global COVID-19 pandemiyasi sharoitida Airbnb o‘z biznes modelini o‘zgaruvchan sayohat tendensiyalariga moslashtirishga majbur bo‘ldi. Mahalliy dam olish va uzoq muddatli ijarani targ‘ib qilish orqali kompaniya sayohatchilarga noaniq vaqtlarda moslashuvchan va xavfsizroq turar joy variantlarini taqdim etdi.
2021-yil: Airbnb o‘zining ommaviy listingi bilan o‘z tarixida muhim bosqichga erishdi. Kompaniyaning IPO‘si yilning eng yiriklaridan biri bo‘lib, uning moliyaviy barqarorligini mustahkamladi va sayyohlik sanoatidagi ahamiyatini ta’kidladi.
2023-yil: Foydalanuvchi tajribasini yaxshilash maqsadida Airbnb ilg‘or sun’iy intellekt vositalarini joriy etdi, mehmonlarga shaxsiylashtirilgan tavsiyalar taklif qildi va platformaning funksionalligini oshirdi. Bu innovatsiyalar kompaniyaning jamiyat va foydalanuvchilar qoniqishiga bo‘lgan doimiy e’tiborini aks ettirdi.
2024-yil: Airbnb mehmonlarga mashhurlar bilan muloqot qilish va mashhur joylarga tashrif buyurish uchun eksklyuziv imkoniyatlarni taklif etuvchi “Ikonlar” tashabbusini joriy etdi. Bu xususiyat kompaniyaning o‘z xizmatlarini diversifikatsiya qilish va noyob sayohat imkoniyatlarini yaratishga bo‘lgan sodiqligini namoyish etdi.
COVID-19 pandemiyasining Airbnb’ga ta’siri
COVID-19 pandemiyasi sayohat sanoatiga misli ko‘rilmagan buzilishlarni olib kelib, sayohat uslublari va iste’molchilarning afzalliklarini tubdan o‘zgartirdi. Xalqaro chegaralar yopilgani va sayohat cheklovlari joriy etilgani sababli, Airbnb bandlovlarning keskin pasayishi va so‘nggi daqiqadagi bekor qilishlarning ko‘payishini boshdan kechirdi. 2020-yilning yanvar-mart oylari oralig‘ida ko‘plab mamlakatlar daromadlarning 50 foizdan ortiq pasayganini qayd etib, inqirozning jiddiyligini ta’kidlashdi.
Ko‘pchilik asosiy daromad manbai sifatida platformaga tayanuvchi Airbnb mezbonlari uchun talabning keskin pasayishi tezkor moslashishni talab qildi. Ba’zi mezbonlar vaqtinchalik uy-joyga muhtoj mahalliy aholi uchun uzoq muddatli turar joylarni taklif etishga o‘tishdi. Bunday mehmonlar qatoriga yangi muhit izlayotgan masofaviy ishchilar va karantin uchun joy kerak bo‘lgan shaxslar kirdi. Potensial mehmonlarga ishonch uyg‘otish uchun ko‘plab mezbonlar qat’iy tozalash tartiblarini ham joriy etdilar.
Qiziq tomoni shundaki, pandemiya sayohat tendensiyalarining o‘zgarishini ko‘rsatdi. Sayohatchilar shahar hududlaridan qochishga intilganlari sababli, qishloq joylari mashhurlikka erishdi, bu esa shahardan tashqaridagi qisqa muddatli ijaralarga bo‘lgan talabning oshishiga olib keldi. Bu davrda qisqa muddatli ijaralarda o‘rtacha qolish davomiyligi 58 foizga oshdi, bandlov muddati esa sezilarli darajada qisqardi.
Mehmonxonalardan farqli o‘laroq, Airbnb pandemiya davrida chidamlilik namoyish etdi. Xususiy dam olish uylari boshqalarga minimal aloqada bo‘lishni xohlaydigan sayohatchilar uchun afzal tanlovga aylandi. 2020-yil iyul oyiga kelib, qisqa muddatli ijaralar mehmonxonalarga nisbatan yuqoriroq o‘rtacha kunlik narxlar (ADR) haqida xabar berdi, bu ularning o‘zgargan sayohat manzarasidagi nisbiy ustunligini ta’kidladi.
Airbnb ushbu murakkab davrda o‘z mezbonlar hamjamiyatini faol qo‘llab-quvvatladi. Kompaniya moslashuvchan bekor qilish siyosatini joriy etib, mehmonlarga bandlovlarni jarimalarsiz bekor qilish imkonini berdi, shu bilan birga mezbonlarga qisman pulni qaytarishni taklif qildi. Bundan tashqari, Airbnb mezbonlarga COVID-19 bilan bog‘liq bekor qilishlardan ko‘rilgan zararlarning bir qismini qoplashga yordam berish uchun 250 million dollarlik yordam jamg‘armasini ishga tushirdi va inqiroz paytida o‘z hamjamiyatini qo‘llab-quvvatlashga sodiqligini namoyish etdi.
Airbnb – Rivojlanishi: San-Fransiskoning bitta xonasida kamtarona boshlangan Airbnb o‘z faoliyatini kengaytirib, dunyoning 100 000 dan ortiq shaharlarida joylarni taklif etadigan bo‘ldi. Kompaniyaning kichik startapdan 30 milliard dollarlik korxonagacha bo‘lgan ajoyib rivojlanish yo‘li atigi 11 yil ichida bosib o‘tildi, bu uning tez o‘sishi va global ta’sirining yorqin namunasidir.
Airbnb’ning moliyalashtirish yo‘li 20 ming dollarlik “Pre-Seed” bosqichi bilan boshlandi va oxir-oqibat “G” seriyasida 1,5 milliard dollar yig‘ildi. COVID-19 pandemiyasining biznes faoliyatiga halokatli ta’siriga qaramay, Airbnb 2020-yil dekabr oyida ommaviy aksiyalarga chiqib, tarixiy yutuqqa erishdi. Savdolarning birinchi kunidayoq kompaniya 100 milliard dollarlik bozor qiymatiga erishdi, uning aksiyalari narxi 113 foizga, har bir aksiya uchun 68 dollardan 144 dollarga ko‘tarildi – bu AQSH IPO tarixidagi birinchi kundagi eng yirik o‘sishlardan biri bo‘ldi.
Airbnb foydalanuvchilar bazasi izchil va sezilarli o‘sishni boshdan kechirdi. 2014-yil Yangi yil arafasida taxminan 540 000 mehmon Airbnb’dan foydalangan bo‘lsa, bu raqam 2019-yil Yangi yil arafasida 4,5 millionga yetdi, bu platformaning global mashhurligi va keng tarqalganligini aks ettiradi.
Airbnb 191 mamlakatdagi 100 000 ga yaqin shaharlarda 6 milliondan ortiq noyob turar joy joylarini taklif etuvchi keng qamrovli turar joy bozori sifatida faoliyat yuritadi. Turar joydan tashqari, platforma dunyo bo‘ylab 1000 dan ortiq hududlarda mezbon rahbarligidagi 30 000 dan ortiq tadbirlar orqali sayohat tajribasini taqdim etadi, bu esa foydalanuvchilarga yo‘nalishlarni oddiy sayyohlar emas, balki haqiqiy sayohatchilar sifatida o‘rganish imkonini beradi.
Kompaniya 2016-yilda o‘z faoliyatini Hindistonga kengaytirdi va u yerda 45 000 ga yaqin ro‘yxatga olingan joylarni to‘pladi. Goa 6000 dan ortiq Airbnb ro‘yxatga olingan joylari bilan mamlakat ichidagi eng mashhur manzil sifatida namoyon bo‘ldi.
2020-yil dekabr holatiga ko‘ra, Airbnbning qiymati 75 milliard dollardan oshdi, bu uning global sayohat va mehmondo‘stlik sanoatidagi yetakchi kuch sifatidagi o‘rnini aks ettiradi.
2011-yil mart oyida Airbnb sayyohlik sohasiga innovatsion yondashuvini tan olib, South by Southwest anjumanida nufuzli “Ilova” mukofotini qo‘lga kiritdi. 2020-yilda kompaniya xodimlariga yo‘naltirilgan madaniyati uchun yana bir bor e’tirof etildi va xodimlarning sharhlari hamda baholari asosida “Eng yaxshi kompaniya imtiyozlari va qo‘shimcha to‘lovlari” mukofotini oldi.
Airbnb – Raqobatchilar: Airbnb bozorga o‘ziga xos g‘oyani taqdim etgan bo‘lsa-da, uning o‘sishi kuchli raqobatni yuzaga keltirdi. Uning asosiy raqobatchilari quyidagilar:
Vrbo (Mulk egalari tomonidan ta’til uylarini ijaraga berish): HomeAway tarkibidagi Vrbo asosan ta’til uylarini ijaraga berishga ixtisoslashgan. 2015-yilda HomeAway Expedia Group tomonidan sotib olingach, Vrbo kuchli raqobatchiga aylandi va sayohatchilarga keng ko‘lamli mulklarni taklif qila boshladi.
FlipKey: TripAdvisor kompaniyasiga qarashli FlipKey mijozlarga ta’til uylarini ijaraga olish uchun xavfsiz va qulay platforma taqdim etadi. TripAdvisor ekotizimining bir qismi sifatida u ijara ro‘yxatlarini sayohat bronlash xizmatlari bilan birlashtirish orqali Airbnb bilan raqobatlashadi.
OYO: OYO va Airbnb turar joy taklif qilishdek umumiy maqsadga ega bo‘lsa-da, ularning biznes modellari bir-biridan sezilarli darajada farq qiladi. Airbnbning mavjudligi hali ham o‘sib borayotgan Hindistonda OYO bozorda mustahkam o‘rnashib olgan kuchli muqobil sifatida paydo bo‘ldi.
Airbnbning mavjud sohalarga ta’siri
Airbnb arzonlik, qulaylik va mahalliy tajribalarning innovatsion uyg‘unligini taklif etish orqali mehmonxona, ko‘chmas mulk va turizm kabi ko‘plab sohalarda inqilob yasadi. Uning an’anaviy tizimlarni buzuvchi yondashuvi odatiy biznes modellariga qarshi chiqib, sohalarni iste’molchilarning yangi talablariga moslashishga majbur qildi. Bu o‘zgarish imkoniyatlar yaratgan bo‘lsa-da, ayni paytda muammolarni ham keltirib chiqardi, natijada korxonalar o‘z faoliyatlarini va mijozlarni jalb qilish strategiyalarini qayta ko‘rib chiqishga majbur bo‘ldilar.
Mehmonxona sanoati: Mehmonxona sanoati Airbnb’ning paydo bo‘lishidan eng ko‘p ta’sirlangan sohalardan biri hisoblanadi. Ko‘pincha raqobatbardosh narxlarda turli xil turar joy variantlarini taklif etish orqali, Airbnb mehmonxona bozorining sezilarli qismini egalladi va bu mehmonxona sohasida jiddiy o‘zgarishlarga olib keldi.
Narxlarni moslashtirishga majburlik: Mehmonxonalar raqobatbardoshligini saqlab qolish uchun narxlarni pasaytirishga, chegirmalar taklif etishga va moslashuvchanroq bron qilish siyosatini joriy etishga majbur bo‘ldi.
Qo‘shimcha qulayliklar va xizmatlar: O‘zlarini ajratib ko‘rsatish maqsadida, mehmonxonalar 24/7 konsyerj xizmatlari va pazandalik darslari hamda madaniy sayohatlar kabi maxsus sayohat tajribalarini o‘z ichiga olgan shaxsiy qulayliklarni taklif etishni yo‘lga qo‘ydi. Bu sa’y-harakatlar Airbnb’ning o‘ziga xos va moslashtirilgan yashash joylariga bo‘lgan talabiga javob berishga qaratilgan.
Innovatsion modellarni qo‘llash: Airbnb’ning ommalashishiga javoban, ba’zi mehmonxonalar keng mijozlar doirasini jalb qilish uchun kvartira uslubidagi turar joylar va mahalliy tajribalar kabi platformadan ilhomlangan xususiyatlarni o‘z faoliyatiga tatbiq etmoqda.
Sodiqlik dasturlari: Mehmonxonalar doimiy mijozlarni saqlab qolish uchun o‘z mukofot dasturlarini kuchaytirdilar. Ular bu raqobatbardosh ustunlikdan foydalanmoqdalar, chunki Airbnb hali bunday xizmatni taklif etmagan.
Mahalliy turizm: Airbnb mahalliy turizm sohasiga sezilarli ta’sir ko‘rsatdi. Platforma turar joy imkoniyatlarini markazlashmagan holda taqdim etib, sayyohlarni an’anaviy mehmonxona hududlaridan tashqaridagi joylarni kashf etishga undadi. Ushbu o‘zgarish bir qator ijobiy va salbiy ta’sirlarga ega:
- Iqtisodiy diversifikatsiya: Kam tashrif buyuriladigan hududlarga sayyohlarni jalb qilish orqali Airbnb mahalliy bizneslar, restoranlar va diqqatga sazovor joylarni rivojlantirishga yordam beradi. Bu turizm daromadlarini kengroq hududlarga qayta taqsimlab, an’anaviy turizm e’tiboridan chetda qolgan joylarda iqtisodiy o‘sishga turtki bo‘ladi.
- Madaniy almashuv: Mahalliy aholi yashaydigan hududlarda joylashgan turar joylar sayohatchilarga haqiqiy, lokal hayot tarzini his qilish imkoniyatini taqdim etadi. Bu esa madaniy almashuvni chuqurlashtiradi va mahalliy turmush tarziga nisbatan ko‘proq hurmat uyg‘otadi.
- Turizm haddan tashqari ko‘payishi: Ammo, mashhur Airbnb manzillarida haddan tashqari ko‘p sayyohlar oqimi kuzatilishi mumkin. Bu infratuzilmaga va resurslarga katta bosim o‘tkazib, ortiqcha transport, shovqin ifloslanishi va ekologik zarar kabi muammolarni keltirib chiqaradi.
Mahalliy ko‘chmas mulk bozori: Airbnbning ta’siri turizm sohasidan tashqariga chiqib, mahalliy ko‘chmas mulk bozorlariga ham sezilarli o‘zgarishlar kiritdi. Bu uy-joy dinamikasini qayta shakllantirib, yashash narxining arzonligi va jamoat barqarorligiga oid muammolarni yuzaga keltirdi:
- Ko‘chmas mulk qiymatining oshishi: Yuqori talabga ega sayyohlik hududlarida qisqa muddatli ijara uchun mos keladigan mulklar qiymati sezilarli darajada oshadi. Investorlar ushbu tendentsiyadan foyda olish maqsadida ushbu mulklarni sotib olib, Airbnb orqali ro‘yxatga kiritadi va bu esa bozor narxlarini yanada oshiradi.
- Ijara bozoridagi bosim: Uzoq muddatli ijara mulklarini qisqa muddatli turar joylarga aylantirish mahalliy aholi uchun ijaraga beriladigan uy-joylarni kamaytiradi. Bu esa ijaraga olish narxlarining oshishiga va uy-joy arzonligi bilan bog‘liq muammolarning kuchayishiga olib keladi.
- Jamoat dinamikasi: Doimiy yashovchilar mahallalarida vaqtinchalik ijarachilarning ko‘payishi jamoat uyg‘unligiga salbiy ta’sir qiladi va doimiy aholi bilan qisqa muddatli mehmonlar o‘rtasida ziddiyatlarni keltirib chiqarishi mumkin.
- Yangi tartibga solish: Ushbu muammolarni bartaraf etish maqsadida ko‘plab mahalliy hukumatlar qisqa muddatli ijara bo‘yicha qat’iyroq qoidalarni joriy etdi. Bu qoidalar mulkni ijaraga berish kunlarini cheklash, mulkni majburiy ro‘yxatdan o‘tkazish yoki qisqa muddatli ijaralarni butunlay taqiqlash kabi choralarni o‘z ichiga oladi.
Kelajak istiqbollari: Airbnb’ning 2025 yil va undan keyingi strategik vizioni
Airbnb sayohat va mehmondo‘stlik sohasidagi dinamik muhitda rivojlanishda davom etar ekan, o‘z xizmatlarini diversifikatsiya qilish va foydalanuvchi tajribalarini takomillashtirishga qaratilgan strategik vizionni belgiladi. 2025-yilda kompaniya an’anaviy turar joylardan tashqariga chiqib, sayohat bilan bog‘liq keng qamrovli xizmatlar paketini taqdim etishni rejalashtirmoqda.
Ushbu strategiyaning muhim tashabbuslaridan biri 2024-yil oktyabr oyida ishga tushirilgan qo‘shma mezbonlik bozori bo‘lib, bu platforma uy egalarini ularning mulklarini boshqarishga yordam bera oladigan tajribali mezbonlar bilan bog‘laydi. Ushbu xizmat potentsial mezbonlar uchun to‘siqlarni kamaytirib, ro‘yxatlar sonini oshirishga qaratilgan. Ayni paytda AQSh va Buyuk Britaniya kabi 10 ta mamlakatda 10 000 dan ortiq qo‘shma mezbonlar ushbu platformaga jalb qilingan bo‘lib, bu Airbnb orqali taqdim etiladigan turar joylarning sifati va ishonchliligini oshirishni maqsad qiladi.
Asosiy xizmatlarini kengaytirishdan tashqari, Airbnb foydalanuvchilar bilan o‘zaro aloqalarni shaxsiylashtirish va soddalashtirish uchun sun’iy intellekt (AI) texnologiyasini joriy etishni o‘rganmoqda. Kompaniya mijozlarning so‘rovlarini boshqarish, bandlovlarni sozlash va shaxsiylashtirilgan sayohat tavsiyalarini taqdim etish imkoniyatiga ega bo‘lgan sun’iy intellektli chat-assistentni ishlab chiqmoqda. Ushbu texnologik yutuq Airbnbni yanada intuitiv va javob beruvchi platformaga aylantirib, foydalanuvchilarga keng qamrovli sayohat konsyerji sifatida xizmat qiladi.
Bundan tashqari, Airbnb yirik global tadbirlarni qo‘llab-quvvatlash uchun yetarli turar joyni ta’minlash va maxsus xizmatlarni taklif qilishga sodiqdir. Ushbu strategiya kompaniyaning bozor qamrovini kengaytirish bilan birga, dunyo miqyosidagi katta tadbirlarni tashkil etishda muhim o‘rin egallashiga yordam beradi.
CEO Brayan Cheski tobora raqamli bo‘lib borayotgan dunyoda jismoniy tajribalar ahamiyatini ta’kidlab, Airbnb Experiences segmentini jonlantirish rejalari haqida ma’lumot berdi. Mahalliy va haqiqiy faoliyatlarga e’tibor qaratish orqali, Airbnb sayohatchilarga chuqurroq madaniy aloqalarni taklif qilib, an’anaviy turizm xizmatlaridan ajralib turmoqchi.
Xulosa qilib aytganda, Airbnbning 2025-yil va undan keyingi istiqbollari innovatsiyalar, foydalanuvchi manfaatlariga yo‘naltirilgan xizmatlar va bozor diversifikatsiyasiga sodiqligini aks ettiradi. Texnologiyalardan foydalanish, xizmatlarni kengaytirish va jamoat bilan aloqalarni mustahkamlash orqali Airbnb kelajakdagi sayohat va mehmondo‘stlikni qayta belgilab, har kim o‘zini istalgan joyda uyda his qila oladigan dunyoni yaratishga intilmoqda.
Zuhraxon Mansurova
Fikr bildirish