Korporativ dunyoda kuchli bir ogohlantirish yangramoqda: agar siz sun’iy intellektga moslashmasangiz — orqada qolishingiz aniq. Amazon, Salesforce va Duolingo kabi yetakchi kompaniyalar rahbarlari xodimlarga sun’iy intellekt (SI) shunchaki o‘tkinchi texnologiya emasligini, balki mehnat bozori, kutilmalar va kasbiy tuzilmani tubdan o‘zgartirayotgan kuchli omil ekanini uqtirishmoqda.
Shu hafta Amazon rahbari Endi Jessi ishchilarni sun’iy intellektni qabul qilishga yoki eskirib qolish xavfiga duch kelishga chaqirayotgan yetakchilar safiga qo‘shildi. Butun kompaniyaga yo‘llangan xatida Jessi sun’iy intellekt ba’zi sohalarda ish o‘rinlarini kamaytirishi, boshqalarida esa ko‘paytirishi mumkinligini tushuntirdi. Xulosa aniq edi: o‘zgarishlar allaqachon sodir bo‘lmoqda va kompaniyalar yangilikka moslasha oladigan xodimlarni afzal ko‘radi.
Bu fikrni boshqa texnologiya gigantlari ham tasdiqlamoqda. OpenAI rahbari Sem Altman sun’iy intellekt agentlari allaqachon kichik darajadagi ishlarni bajarayotganini aytdi. Anthropic kompaniyasi vakili Dario Amodei esa yaqin besh yil ichida boshlang‘ich ofis lavozimlarining yarmi yo‘qolib ketishi mumkinligi haqida ogohlantirdi. Hatto Nvidia rahbari Jensen Huang ham har kimning, shu jumladan o‘zining ham ishi o‘zgarishini tan oldi.
Inson va mashinalarni boshqarish
Salesforce bosh direktori Mark Benioff sun’iy intellektning texnologik ishchi kuchiga ta’siri haqida gapirdi. Joriy yil boshida u kompaniya 2025-yilda yangi muhandislarni ishga olmasligini e’lon qildi, chunki sun’iy intellekt unumdorlikni keskin oshirdi. Sarmoyadorlar bilan suhbatda Benioff bo‘lajak bosh direktorlar endi faqat odamlarni emas, balki odamlar va sun’iy intellekt agentlaridan iborat gibrid ishchi kuchini boshqarishini taxmin qildi.
Boshqa kompaniyalar allaqachon shu yo‘nalishga o‘tmoqda. Duolingo bosh direktori Luis fon An xodimlarga til ilovasi “AI-first”ga aylanayotganini va ba’zi pudratchi rollarini sun’iy intellekt vositalari bilan almashtirishni boshlashini aytdi. Tanqidga uchraganidan so‘ng, fon An eslatmada aniqlik yetishmagan bo‘lishi mumkinligini tan oldi, ammo u asosiy g‘oyani ikki baravar oshirdi: sun’iy intellekt bizning ishlash usulimizni o‘zgartirmoqda va xodimlar unga moslashishlari kerak.
Boshlang‘ich davr tugayaptimi?
Bu o‘zgarish allaqachon tashkilotlarning tuzilishini o‘zgartirmoqda. “Lattice” HR platformasi bosh direktori Sara Franklin an’anaviy karyera “piramidasi”dan – ko‘plab boshlang‘ich darajadagi ish o‘rinlari bilan – “olmos” shakliga o‘tishni tasvirlab berdi. Bunda sun’iy intellekt asosiy vazifalarni bajaradi. Bu esa boshlang‘ich rollar kamayishini va o‘rta bo‘g‘in xodimlariga tezroq moslashish uchun ko‘proq bosim tushishini anglatadi.
Jahon iqtisodiy forumi o‘tkazgan so‘rov natijalariga ko‘ra, ish beruvchilarning 41 foizi SI sababli ayrim ish o‘rinlarini qisqartirishni rejalashtirmoqda. Bu xavotirli tuyulishi mumkin, ammo ekspertlar ishchilarning bunga oldindan tayyor bo‘lgani ularni so‘nggi lahzada yo‘qotishlardan himoya qilishi mumkinligini aytishmoqda.
“Sun’iy intellektni e’tiborsiz qoldirayotgan har bir kishi vaziyat qanchalik tez o‘zgarayotganini sezmayapti,” deydi Jon Xopkins universiteti Innovatsion rahbarlik markazi xodimi Kristofer Mayers. “Gap faqat vositalarda emas, balki kompaniyalar va karyeralar qanday qayta tashkil etilayotganida.”
Faqat o‘qitish bilan ish bitmaydi
Shunday bo‘lsa-da, sun’iy intellektni joriy etish yangi dasturlarni yuklab olishdan ko‘ra kengroq jarayon. Anthrome Insight kompaniyasi rahbari Melissa Sviftning ta’kidlashicha, ko‘plab firmalar sun’iy intellektga qilgan sarmoyalaridan kutilgan natijani ololmayapti, chunki ular jamoalarining ish uslubini qayta ko‘rib chiqishmayapti. “Odamlar ko‘pincha amalda o‘rganishadi,” deydi u. Xodimlar sun’iy intellekt vositalaridan real vaziyatlarda foydalanishni boshlamaguncha, haqiqiy o‘zgarishlar cheklangan bo‘lib qolaveradi.
Svift, shuningdek, sun’iy intellektning avvalgi texnologiyalardan farqli o‘laroq juda tez rivojlanayotganini ta’kidladi. Bu esa tashkiliy o‘zgarishlarning an’anaviy usullarini qo‘llashni qiyinlashtiradi. “Biz hammamiz dunyodagi eng katta sinov jarayonining ichidamiz,” deydi u.
Xulosa shuki, dunyo oxiri yo‘q, lekin o‘zgarishlar oldin hech bo‘lmagan tezlikda kechmoqda. Rahbarlar xodimlarni bu haqda ogohlantirishmoqda. Endi esa asosiy savol tug‘iladi: siz bu ogohlantirishga quloq solyapsizmi, yoki vaqt sizni chetda qoldiryaptimi?
Tayyorladi: Navro‘zaxon Bo‘riyeva
Fikr bildirish