Yillar davomida global hashamat bozori nafaqat millionerlarga, balki o‘rta sinf vakillariga tayangan holda ham gullab-yashnadi. O‘rtacha daromadga ega xaridorlar hashamatli sumkalar, dizayner oyoq kiyimlari va qimmat soatlarni muvaffaqiyat belgisi sifatida xarid qilishar edi. Ammo 2025-yilga kelib, bu trend keskin o‘zgarib, yemirila boshladi.
O‘rta sinf orqaga chekinmoqda
Pew Research Center ma’lumotiga ko‘ra, AQShda o‘rta sinf yiliga $54,000 dan $161,000 gacha daromad oladi. Aynan shu qatlam pandemiya davrida hashamatli mahsulotlarga talabni keskin oshirgan edi: sayohatlar cheklangan, onlayn xaridlar esa keskin ko‘paygan. Ammo endilikda ular xarajatlarini qisqartirishmoqda.
Sabab nima? Narxlar ikki barobarga oshdi, moliyaviy bosim kuchaydi, va endi odamlar mavqega emas, jamg‘armaga ustuvorlik berishmoqda.
Global konsalting kompaniyasi Bain & Company’ning xabariga ko‘ra, 2024-yilda hashamat bozori 2% ga qisqardi – bu so‘nggi 15 yildagi (COVID boshidagi yillar bundan mustasno) eng jiddiy pasayishdir. Ayniqsa, Amerika mintaqasida 2023-yil 3-choragida hashamatli mahsulotlarga xarajatlar 10% dan ko‘proqqa tushgan. Bu esa doimiy o‘sishga ko‘nikkan sanoat uchun ogohlantiruvchi signal bo‘ldi.
50 million xaridor bozorni tark etdi
Faqat bir yil ichida 50 million hashamatli xaridor bozordan chiqib ketdi. Bu odamlar super-boylar emas, balki bozorda ilgari 65% ulushga ega bo‘lgan “intiluvchan” xaridorlar edi. Hozirda ularning ulushi 55% ga tushgan.
Ular hashamatdan voz kechayotganlari uchun emas, balki bozor ularni ortda qoldirgani uchun ketishmoqda. Narxlar to‘xtovsiz oshmoqda. Louis Vuitton va Rolex kabi brendlar sifat emas, balki eksklyuzivlikni saqlab qolish maqsadida narxlarni keskin oshirishdi.
Natijada, hatto munosib daromadga ega odamlar ham hashamatni o‘zlari uchun yiroq deb his qilishmoqda.
Nega bu muhim
Bu o‘zgarish katta oqibatlarga olib kelmoqda. O‘rta sinf hech qachon hashamatli brendlarning asosiy nishoni bo‘lmagan — ammo aynan ular bozor o‘sishining harakatlantiruvchi kuchiga aylanishgan. Bu xaridorlar quyi darajadagi mahsulotlarni xarid qilgan bo‘lsa-da, brend mashhurligini ijtimoiy tarmoqlarda oshirgan va hashamatni ommaviy tendensiyaga aylantirishga yordam bergan.
Endilikda esa inflyatsiya, iqtisodiy noaniqlik va hayot kechirish xarajatlarining oshishi tufayli, hatto bu xaridorlar ham ikki marta o‘ylashmoqda. Ko‘pchilik sarf-xarajatlarini moddiy narsalardan ko‘ra jamg‘arma, qarzni to‘lash yoki real taassurotlarga yo‘naltirmoqda.
Mutaxassislar yangi savdo urushlari yoki iqtisodiy beqarorlik kabi omillar vaziyatni yanada og‘irlashtirishi mumkinligini ta’kidlamoqda. Agar o‘rta sinf chekinishda davom etsa, hashamat sanoati butun strategiyasini yangilashga majbur bo‘ladi.
Xulosa
Hashamatli brendlar uzoq yillar o‘rta daromadli xaridorlarga orzu sotish orqali rivojlangan edi. Bugungi iqtisodiy sharoitda esa bu orzu tobora uzoqlashib, haddan tashqari qimmatga tushmoqda. O‘rta sinf hashamatdan chekinar ekan, sanoat oldida muhim savol turibdi: ular bo‘lmasa, bu o‘sish qanday davom etadi?
Tayyorladi: Navro‘zaxon Bo‘riyeva
Fikr bildirish