O‘zbekistonda texnologiya sohasi rivojlanmoqda va Uzum bu o‘zgarishlarning boshida turibdi. 2022-yilda ishga tushirilgan Uzum ikki yil ichida o‘z hajmini ikki barobarga oshirdi va 2025-yilga kelib yana ikki baravar oshirish niyatida. Joriy yil boshida 100 million dollardan ortiq mablag‘ to‘plagan kompaniya qiymati 1 milliard dollardan oshdi va bu O‘zbekistondagi birinchi yagona “unicorn”ga aylandi. Endi u kelgusi bahorda keyingi o’sishni ta’minlash va kelajakdagi IPOga yo’l ochish uchun B seriyali moliyalashtirish bosqichiga tayyorlanmoqda.
“Uzum” kompaniyasining strategiya va biznesni rivojlantirish bo‘yicha bosh direktori Nikolay Seleznev kompaniya tashkil etilganidan buyon hamkorlik qilib keladi. Global investitsiya banki va sanoatida tajribaga ega bo’lgan u kompaniyaning mablag’ yig’ish va strategiyasini ishlab chiqishda boshchilik qiladi. Kompaniya asoschisi, avval MDH, Afrika va Lotin Amerikasida bir qancha muvaffaqiyatli onlayn va telekommunikatsiya korxonalarini tashkil etgan Djasur Djumaev Uzumni qurish uchun O‘zbekistonga qaytib keldi.
“Biz 2022-yil yanvar oyida noldan boshladik. Men stol atrofida o‘tirib, butun biznes-rejani doskada tuzganimni eslayman. Ikki yil o’tib, bu rejalarning aksariyati amalga oshdi”, dedi Seleznev.
Elektron tijorat va Fintech Powerhouse
Uzum ikkita asosiy yo’nalishda ishlaydi: elektron tijorat va fintech. Uzum Market, keyingi kunlik yetkazib berish boʻyicha elektron tijorat platformasi milliy yetakchiga aylandi, uning fintech tarmogʻi esa kunlik bank xizmatlari, boʻlib-boʻlib toʻlash uchun kredit imkoniyatlari va kichik va o’rta biznesga yoʻnaltirilgan yechimlarni taklif etadi. Uzumning neobank va unga tegishli xizmatlari tezda ommalashib ketdi, 2023-yil oxirigacha 600 000 dan ortiq debet kartalari chiqarilgan. Bu kartalar oʻrnatilgan kredit limitini oʻz ichiga oladi, bu ularni funksional jihatdan kredit kartalariga oʻxshash qiladi.
Yaqin-yaqingacha bank ishi rivojlanmagan O‘zbekistonda Uzum moliyaviy odatlarni qayta shakllantirmoqda. 2023-yil oxiriga kelib, chiqarilgan debet kartalar soni mamlakat aholisidan oshib ketdi, bu 2021-yil oxiridan eʼtiborga molik oʻzgarishlar boʻldi, shu davrda aholining yarmida bank hisoblari yoʻq edi.
Infratuzilmani boshidan qurish
Elektron tijorat o‘rnatilgan logistika tizimlaridan foydalanadigan Qozog‘istondan farqli o‘laroq, Uzum o‘z infratuzilmasini noldan yaratishi kerak edi. Bunga butun mamlakat bo’ylab keyingi kunlik xizmat ko’rsatish uchun omborlar, qabul qilish punktlari va yetkazib berish tarmog’i kiradi. “Bu O‘zbekistonda elektron tijoratni yanada qimmatroq qilgan bo‘lsa-da, bu bizga sezilarli raqobat ustunligini berdi”, deb tushuntirdi Seleznev.
Bugungi kunda Uzum 10 000 va undan ortiq aholi istiqomat qiladigan barcha shahar va aholi punktlariga yetib borishi uning muvaffaqiyatida muhim omil bo‘lmoqda. Bozor an’anaviy bozorlardagi atigi 100 000 ga nisbatan 1 milliondan ortiq tovar moddiy zaxiralarini taklif qiladi, bu esa uni turli xil iste’molchilar ehtiyojlari uchun yagona majmuaga aylantiradi.
Kelajakdagi moliyalashtirish va IPO(dastlabki ommaviy taklif) ambitsiyalari
2023-yil mart oyida A seriyasida 100 million dollar mablag‘ yig‘ib, Uzum 1,2 milliard dollarga baholandi. Endi u 2025 yil o’rtalarida B seriyali moliyalashtirishda 300 million dollargacha mablag’ to’plashni rejalashtirmoqda. Ushbu yangi raund kompaniyaga IPO(dastlabki ommaviy taklif) yo’lida ishlaganda o’sishni yanada tezlashtirishga imkon beradi. Uzum texnologiya va elektron tijorat sohasida mintaqaviy yetakchi sifatidagi mavqeidan foydalanib, BAAda va Nasdaqda (AQSh) roʻyxatga olishni koʻrib chiqmoqda.
“Biz 2024-yilda va undan keyin ham daromadimizni ikki barobarga oshirishni maqsad qilganmiz, chunki O‘zbekistonda o‘rta sinfning o‘sib borayotgani va YaIMning 6 foizlik izchil o‘sishi kengayishimiz uchun mustahkam poydevor bo‘lib xizmat qilmoqda”, — dedi Seleznev.
Amazon va Revolut kabi global modellarni mahalliylashtirilgan yechimlar bilan birlashtirib, Uzum an’anaviy chakana savdodan chetlab o’tdi va to’g’ridan-to’g’ri bozorlardan elektron tijoratga o’tdi. Kuchli infratuzilma va mijozlarga yo’naltirilgan yondashuv bilan kompaniya Markaziy Osiyoning eng dinamik bozorlaridan birida barqaror o’sish uchun yaxshi mavqega ega bo’ldi.
_
O’zbekistonning birinchi “unicorn” kompaniyasi Uzum tez o’z ish uchun investitsiya jalb etish uchun tayyorlanmoqda
O’zbekiston texnologiya sektori jadal rivojlanmoqda, Uzum esa ushbu o’zgarishlarning eski qatorida turibdi. 202-yilda tashkil etilgan kompaniya ikki yil ichida o’z hajmini ikki barobar oshirdi va 2025-yilga qadar yana ikki baravar nazoratni maqsad qilgan. Joriy yil davomida kompaniya 100 million dollardan ortiq mablag’ jalb qilib, birinchi 1 milliard dollardan oshirib, O’zbekistonning unicorn kompaniyasiga aylandi. Endi Uzum kelasi bahorda Series B bosqichi uchun investitsiya jalb qilmoqda, bu esa kompaniyaga keyingi natija va IPOga ko’rinish beradi.
Kompaniyaning strategiyasi va biznesni rivojlantirish bo’yicha direktori Nikolay Seleznev Uzum faoliyatining boshidanoq uning bir qismi bo’lib bormoqda. Global investitsiya banki va sanoatvest tajribaga ega Seleznev kompaniyaning investitsiya jalb qilish jarayonlari va strategiya ishlab chiqish jarayonini boshqaradi. Kompaniyaning asoschisi Djasur Djumaev esa MDH, Afrika va Lotin Amerikasida onlayn onlayn va telekompaniyani yaratgan tadbirkor bo’lib, o’z yurtiga qaytib, Uzumni tashkil qildi.
“2022-yilning yanvarida ishni butkul noldan boshlandi. Hali esimda, ish stolida o’tirib, barcha biznes-rejalarni oq taxtada chizib chiqqanmiz. Oradan ikki yil o’tib, rejalar tarkibini amalga oshirdik,” deydi Seleznev.
Elektron kommersiya va Fintech kuchi
Uzum ikki yo’nalishda faoliyat yuritadi: e-kommersiya va fintech. Kompaniyaning ertasi xizmatlari kuni berishni taklif qiluvchi Uzum Market platformasi milliy dasturga aylangan, fintech yo’nalishi esa kundalik bank, iqtisodiy kreditlar va kichik va o’rta bizneslar uchun echimlarni taqdim etadi. Kompaniyaning neobanki va unga bog’liq xizmatlari tez ommalashib, 2023-yil oxiriga kelib 600 mingdan ortiq debit karta karta. Ushkartalar ichki limiti bilan birga kelib, kredit olish kredit kartalarga o’xshaydi.
Avval bank xizmatlari rivojlanmagan O’zbekistonda Uzum yaxshi odatlarni o’zgartirmoqda. 2023-yil boshida mamlakatdagi debit kartalar soni aholining umumiy sonidan oshib. Bu o’zgarish 2021-yil oxiriga aholining yarmi bank hisobiga ega bo’lmagan taqdirda.
Noldan infratuzilma
Qozog’istondan farqli ravshan, O’zbekistonda e-kommersiya rivoji uchun mavjud logistika tizimlari yo’q edi, Uzum bularning barchasini noldan kelishiga majbur bo’ldi. Bu jarayon omborlar, buyurtma olish punktlari va butun mamlakat bo’ylab ertasi kuni etkazib berishni amalga oshiruvchi tarmoqni o’z ichiga oldi. “Bu e-kommersiyani Oʻzbekistonda aktivlarga bogʻliqroq qildi, biroq bizga kattabardoshlikni taʼminladi”, deydi Seleznev.
Bugungi kunda Uzumadigan aholisi 10 mingdan oshsa barcha shaharlarga xizmat ko’rsatadi. Platformada 1 milliondan ortiq mahsulot mavjud bo’lib, an’anaviy bozorlarda 100 ming mahsulotga nisbatan ancha keng tanlovni taklif etadi.
Kelajakdagi investitsiyalar va IPO loyihalari
2023-yil mart qurilishi Series A bosqichida 100 million dollarlik investitsiya jalb qilib, 1,2 milliard dollarlik qiymatga erishgan Uzum, 2025-yilning o’rtalarida 300 million dollargacha investitsiya jalb qilmoqda. Uch mablag’ kompaniyaga yordamni tezlashtirish va IPOga tayyorgarlik ko’rishda yordam beradi. Uzum BAA yoki AQSh Nasda birjalarida ro’yxatdan o’tishni ko’rib chiqmoqda va o’zining texnologiya va e-kommersiya harakatini ishlab chiqish maqsadini aniq maqsadni amalga oshirish.
“202-yilda va undan keyin ham daromadimizni ikki baravar yaratishni maqsad qilamiz, O’zbekistonning o’sib chiqishi o’rta sinfi va barqaror 6% iqtisodiy o’sishi kuchli asos,” deydi Seleznev.
Amazon va Revolut kabi global modellarni qurgan echimlar bilan uyg’unlash holda, Uzum’naviy chakana savdolarini o’tkazib yuborib, bozorlardan to’g’ridan-to’g’ri e-kommersiyaga o’tish mahsulotlarini yaratdi. Yaxshi infratuzilma bilan va bozorga kompaniyaga yo’llangan sog’lom Osiyoning eng dinamiklaridan birida o’zining Markaziy yordamiga tayyor.
Fikr bildirish