Yil yakunida Silkroad Innovation Hub hammuassisi hubning yutuqlari, asosiy natijalari va kelajakdagi rejalar haqida gapirib berdi.
Asror Arabjonov, Silkroad Innovation Hub hammuassisi
Silkroad Innovation Hub yutuqlari
Bizning rasmiy ochilishimizdan bir yil ham o‘tmasdan juda katta yutuqlarga erishdik. Menimcha, bugungi kunda mintaqamizdagi startap hamjamiyatida Silikon vodiysi haqida ko‘proq gapirila boshladi va bu o‘z loyihalarini kengaytirish uchun ommabop yo‘nalishga aylanmoqda. Biz odamlar tobora jasur va qat’iyatli bo‘layotganini ko‘rmoqdamiz.
Bizning maqsadimiz – tadbirkorlik va startaplarni nufuzli va ta’sirchan ko‘rsatish. Bu shunchaki “sotib ol va sot” emas, balki Silikon vodiysi darajasida muvaffaqiyatga erisha oladigan jamoa va kompaniya yaratish imkoniyatidir.
O‘tgan yilda ko‘plab ishtirokchilarimiz hubda o‘zlariga hammuassis topishdi, g‘oyalar ishlab chiqishdi va loyihalarini ishga tushirishdi. Bu natijalar shuni ko‘rsatadiki, o‘z ishingni yaratish yirik texnologiya kompaniyalari, masalan, Google yoki Facebook’da ishlashdan kam ahamiyatli emas. Biz yangi madaniyatni shakllantiryapmiz va bu juda hayajonli.
Biz ikkita yirik startap dasturini ishga tushirdik: Alchemist, eng yirik B2B SaaS akseleratori bilan hamkorlikda va Jahon banki, Qozog‘iston Raqamli rivojlanish, innovatsiyalar va aerokosmik sanoati vazirligi, shuningdek, Astana Hub tomonidan qo‘llab-quvvatlangan “Mahsuldor innovatsiyalarni rag‘batlantirish” (FPIP) loyihasi doirasida. Ushbu tashabbus orqali biz 10 muvaffaqiyatli startapni tanladik, ulardan ayrimlari allaqachon Markaziy Osiyo bozorida millionlab daromad olmoqda va AQSh bozoriga chiqishni xohlaydi.
Bundan tashqari, 13 ta startap AQSh bozoriga chiqishga yordam beruvchi Silicon Valley Residency Program dasturida ishtirok etdi. Biz BGlobal Ventures va Qozog‘iston investitsiya korporatsiyasi bilan hamkorlikda venchur va angel investitsiyalar bo‘yicha treninglar ham o‘tkazdik. VC Bootcamp dasturi doirasida to‘liq kursni 200 ishtirokchi tamomladi.
Go Abroad dasturini Nazarboyev Universitetining Tadqiqot va Innovatsiyalar Tizimi (NURIS) va SIT Foundation bilan hamkorlikda tashkil etdik. Dastur onlayn bosqichida 70 ta startap ishtirok etdi, ulardan 10 nafar asoschi Silikon vodiysiga tashrif buyurdi. Ular treningdan o‘tib, Central Eurasia @ Silicon Valley 2024 va TechCrunch Disrupt kabi konferensiyalarda ishtirok etishdi hamda netvorking tadbirlarida qatnashishdi.
Biz TechGarden texnologik innovatsiya parki bilan hamkorlikda Qozog‘iston tog‘-kon sanoatiga xizmat ko‘rsatuvchi startaplar uchun besh kunlik trening o‘tkazdik. Ushbu startaplar o‘z ehtiyojlariga moslashtirilgan dasturdan o‘tishdi.
Jahon banki va FPIP bilan hamkorlikda Silicon Valley Soft Landing Program dasturini amalga oshirdik. Ushbu dastur startaplarga kompaniyalar ochish, huquqiy, moliyaviy va soliq masalalarini hal qilishda yordam berishga qaratilgan edi. Olti kunlik dastur oxirida ishtirokchilar to‘liq ro‘yxatdan o‘tgan kompaniyalar, soliq raqamlari, bank hisoblari va huquqiy manzillariga ega bo‘lishdi. 30 dan ortiq startap ushbu dasturdan o‘tgan bo‘lsa, ulardan 11 tasi Delaware C Corporation sifatida ro‘yxatdan o‘tib, bank hisoblari ochdi, kapitalizatsiya jadvalini Carta dasturida sozladi va huquqiy manzillarini oldi.
Biz yirik korporatsiyalar uchun ko‘plab treninglar, jumladan, BI Group uchun Executive Training Program’ni tashkil etdik. Bundan tashqari, Silkroad Angels Club’ni ishga tushirdik, u mintaqamizdagi investorlar uchun Silikon vodiysi startaplariga investitsiya qilish imkonini beradi. Investorlar kichik miqdorlar bilan qatnashishi mumkin, masalan, 10 nafar kishi $10 000 qo‘shib, $100 000 miqdoridagi sarmoyani shakllantirishi mumkin.
Central Eurasia @ Silicon Valley 2024 konferensiyasi yilning yorqin yakuniga aylandi va o‘tgan 18 oylik harakatlarimizning mantiqiy xulosasi bo‘ldi.
IT-sektor uchun asosiy muammolar
Yuqori sifatli startaplar kamaymoqda va ko‘pchilik Markaziy Osiyoda investitsiya uchun istiqbolli loyihalar qolmagan deb hisoblaydi. Biroq, menimcha, muammo startaplarda emas, balki ushbu sohada ishlayotganlarda – masalan, Astana Hub, IT-parklari, venchur investorlari va Silkroad Innovation Hub kabi tashkilotlarda. Biz talantlarni topish va ularni qo‘llab-quvvatlash uchun yanada ko‘proq ishlashimiz kerak.
Ko‘plab qiziqarli loyihalar o‘zlarini startap deb atamaydilar, lekin to‘g‘ri yo‘naltirilsa, muvaffaqiyatga erishishlari mumkin. Muhimi, faqat asoschilarga yordam berish emas, balki ularning o‘sishi va rivojlanishi uchun mos muhit yaratishdir.
Men barcha bozor ishtirokchilarini — venchur investorlari, rivojlanish institutlari va boshqalarni — yangi iste’dodlarni topish va ularni qo‘llab-quvvatlashga e’tibor qaratishga chaqiraman. Faqatgina allaqachon shakllangan startaplar bilan ishlash o‘rniga, biz texnik universitetlar bilan hamkorlik qilib, innovatsion g‘oyalarga ega iste’dodli shaxslarni aniqlashimiz va ularni endigina boshlayotgan bo‘lsalar ham qo‘llab-quvvatlashimiz kerak. Aynan shu odamlar haqiqatdan ham muhim narsalarni yaratishi mumkin.
Biz yosh avlodga kompaniyalar yaratish nafaqat qiziqarli, balki foydali va jamiyat uchun ahamiyatli ekanligini ko‘rsatish uchun asosiy ishlarni amalga oshirishimiz kerak. Bu ularga innovatsiya va tadbirkorlik dunyosiga yo‘l ochib beradi.
Ayol asoschilarning yetishmasligi ham muhim muammo, va men kelgusida ko‘proq ayollarning startap ekotizimida faol ishtirok etishini ko‘rishni istayman. Bu kelgusi yil uchun muhim vazifa — ayollarni startap hamjamiyatiga ko‘proq jalb qilish. Biroq, bu muammo faqat bizning mintaqamiz bilan cheklanmaydi; bu global muammodir. Hatto AQShda ham startaplardagi va yirik kompaniyalardagi ayol CEO’lar soni erkaklarga nisbatan juda oz. Bizda bunday misollar juda kam, ammo ilhomlantiruvchi tadbirkorlar, masalan, Yana Shoibekova va Laura Yeraliyeva, ajoyib namuna bo‘la oladi. Ularning hikoyalarini baham ko‘rishimiz, yosh qizlarni ilhomlantirishimiz va ularga ham buyuk ishlarga erishishlari mumkinligini ko‘rsatishimiz kerak.
Biz ayol tadbirkorlar va investorlarni faol qo‘llab-quvvatlaymiz. Masalan, VC Bootcamp dasturi doirasida ayollar uchun bepul ishtirok etish imkoniyatini beruvchi beshta grant e’lon qildik. Bunday tashabbuslar ayollarning tadbirkorlik va startaplardagi ishtirokini yanada oshirishga yordam beradi.
Bizning eng muhim yutug‘imiz — AQSh yoki Yevropada tahsil olayotganlarni ham o‘z ichiga olgan holda, ambitsiyali tadbirkorlar va iste’dodli yoshlar uchun manzilga aylanganimizdir. Ular biz haqimizda eshitib, biz bilan bog‘lanishadi va dasturlarimizga qiziqish bildirishadi. Bizning maqsadimiz — mintaqamizdagi barcha iste’dodli insonlarni birlashtiradigan platforma yaratish edi va men bu maqsadga erishganimizga ishonaman. Global miqyosda biz Janubi-Sharqiy Osiyo, London, Yevropa va Yaqin Sharqdagi insonlar bilan hamkorlik qilamiz va dunyoni yaxshiroq qilishni istaganlar uchun imkoniyatlar yaratmoqdamiz.
Bizning mintaqamiz yaqin orada unicorn kompaniyalar yaratishiga ishonamiz va biz ushbu jarayonning bir qismi bo‘lamiz, yangi avlod asoschilariga investitsiya qilamiz. Bizning vazifamiz — ushbu tsiklni davom ettirish: startaplarni qo‘llab-quvvatlash, ularning rivojlanishiga yordam berish va natijalardan foyda olish. Y Combinator misoli, qanday qilib milliard dollarlik kompaniyalar yaratilishini ko‘rsatadi. Ularning asoschilari boshqa startaplarga qayta investitsiya qilib, ulkan tarmoqni shakllantiradi.
Biz shunday platformani yaratmoqchimizki, daromadlarimizni mintaqamizdagi eng iste’dodli insonlarga qayta investitsiya qilib, har yili ushbu siklni davom ettirib, keyingi avlod muvaffaqiyatli tadbirkorlari uchun imkoniyatlar yaratamiz.
Rejalar
Biz startap ekotizimini yanada rivojlantirishga sodiqmiz. Silkroad Innovation Hub mintaqamizdagi barcha asoschilar uchun ochiq bo‘lib qoladi va bizning eshiklarimiz ularni har doim qabul qiladi. Biz Silikon vodiysiga tashrif buyurgan asoschilar uchun tadbirlar tashkil qilamiz, tarmoq imkoniyatlarini yaratamiz va ularni muvaffaqiyatli asoschilar, investorlar va maslahatchilar bilan bog‘lashga yordam beramiz.
Biz Silikon vodiysiga tashrif buyuruvchi startap asoschilari uchun akselerator dasturini ishga tushirishni rejalashtirmoqdamiz va mintaqamizdagi eng yaxshi startaplarni aniqlab, ularni investorlarimizga taklif qilishni davom ettiramiz. Shuningdek, bizning farishtalar klubini kengaytirmoqdamiz, chunki kuchli farishtaviy investitsiya ekotizimi startaplarning o‘sishi uchun juda muhim deb hisoblaymiz. Bizning maqsadimiz farishtalarga oqilona investitsiya qilishni o‘rgatish va startaplarga investitsiya qilishning ko‘chmas mulk kabi an’anaviy aktivlardan ustun afzalliklarini ko‘rsatishdir.
2025-yilda biz yirik startap tanlovini o‘tkazishni rejalashtirmoqdamiz va hozirda uning formatini ishlab chiqmoqdamiz, global va mintaqaviy variantlarni ko‘rib chiqyapmiz.
Motivatsiya va ilhom
Men uchun bu oddiy ish emas — bu asoschilar bilan muloqot qilish va yangi yo‘nalishlarni o‘rganish haqida. Har bir yangi startap — bu yangi narsalarni o‘rganish imkoniyati. Turli 100 ta asoschi va ularning biznes modellari bilan muloqot qilish meni har kuni o‘rganishga undaydi va motivatsiya beradi.
Hub darajasida biz asosiy savolga javob berishga harakat qilmoqdamiz: agar biz bo‘lmasak, kim? Biz tashkil qilayotgan har bir tadbir ushbu muammoni hal qilishga yordam beradi. Yana bir asosiy tamoyilimiz — “Katta orzu qil” (Go big). Biz insonlarni katta orzular qilishga va ularga intilishga undamoqchimiz.
Ikkinchi tamoyilimiz — “Avvalo ber” (Give first). Bu ko‘proq berishga tayyor bo‘lgan odamlar hamjamiyati. Masalan, boshqalarga yordam berish o‘zaro qo‘llab-quvvatlash muhitini yaratadi. Uchinchi tamoyil esa ambitsiyali va iste’dodli insonlar hamjamiyatini shakllantirishdir. Eng muhim tamoyilimiz esa — “O‘zgarish bo‘l” (Be the change). Muammo ko‘rganingizda o‘zingizga savol bering: “Agar men bo‘lmasam, kim?”
Biz atrofimizda faqat shikoyat qiladigan emas, balki muammoni ko‘rib, uni hal qiladigan odamlarni bo‘lishini istaymiz. Men barcha muvaffaqiyatli asoschilarda bu fazilatni ko‘raman. Masalan, Y-Combinator dasturidan o‘tgan Ashat Omarov o‘zi duch kelgan muammo sababli Santufei chiptalarini buyurtma qilish tizimini yaratdi. Bu bizni boshqalar qilmaydigan ishlarni qilishga ilhomlantiradi. Masalan, biz konferensiya tashkil qilishga qaror qildik, chunki agar biz qilmasak, Silikon vodiysida Markaziy Yevroosiyo haqida texnologik konferensiyani hech kim tashkil qilmaydi. Bu bizning katta motivatsiyamiz.
Biz “Iste’dod teng taqsimlangan, ammo imkoniyatlar emas” degan g‘oyaga ishonamiz. Iste’dod insonning kelib chiqishidan qat’i nazar, har yerda mavjud, lekin ta’lim va resurslarga kirish kabi imkoniyatlar teng taqsimlanmagan. Bizning mintaqamiz ko‘plab iste’dodli insonlarga boy va ular boshqalarga teng imkoniyatlarga ega bo‘lishga loyiq deb hisoblaymiz.
Fikr bildirish